De moord op dominee Martin Luther King vijftig jaar geleden, op 4 april 1968 in Memphis (VSA) kwam uitgebreid in de media. De mainstream- media maakte er hun eigen, ongevaarlijke versie van. Een predikende dominee in gloedvolle woorden, voor massa’s betogers, die enkel opkwam tegen het ingebakken racisme in de Verenigde Staten. M.L. King was echter veel meer.
M.L. Kings invloed begon in de jaren 1955-‘56 met de Montgomery Bus Boycot. Hij hanteerde een nieuw model van actie voeren: de geweldloze, massale actie op straat. Dat ging in tegen de traditionele methoden van optreden van meer gematigde leiders. King speelde een belangrijke rol in het organiseren van massaprotesten in Birmingham in 1963 die brutaal werden aangepakt maar de getoonde moed wekte sympathie in brede lagen van de zwarte bevolking.
Van Birmingham naar Memphis
1963, mars op Washington
De vrees dat het voorbeeld van Birmingham zich in andere steden zou herhalen en het toenemend ongeduld van de zwarten in het Noorden, overtuigden de democratische regering van president J.F. Kennedy dat bepaalde burgerrechtenwetten moesten worden doorgevoerd. De negatieve publiciteit door de racistische repressie in Birmingham kon ook de invloed van de VSA in Afrika en de rest van de neokoloniale wereld verzwakken ten voordele van de Sovjet-Unie. De ervaringen van de burgerrechtenbeweging leert dat veranderingen beginnen in de opbouw van massabewegingen die de elite onder druk zetten. (Vandaag zien we voor het eerst een massabeweging van scholieren voor strenge wapenwetten). M.L. King kwam in de jaren zestig ook in botsing met het establishment naar aanleiding van de Vietnam oorlog. Hij keerde zich tegen de oorlog. Hij bracht de slechte levensomstandigheden van de zwarten in de VS in verband met het Amerikaans buitenlands beleid. Door zijn ervaringen met de Noordelijke getto’s richtte hij de laatste jaren van zijn leven zich steeds meer als dominee op economisch onrecht en sociale ongelijkheid. Hij zag dat deze problemen niet alleen konden uitgelegd worden door de juridische discriminatie. Alle ervaringen brachten hem steeds vaker bij het idee dat een rechtvaardige verdeling van de beschikbare middelen in de maatschappij betekende dat moest gebroken worden met de kapitalistische wetten. Die wetten betekenen superwinsten op basis van uitbuiting en armoede van laagbetaalde zwarte- en Latino arbeiders. Trouwens, de moord op M.L. King in Memphis gebeurde juist daar waar hij was om de actie en de aanslepende staking van de zwarte vuilnisophalers te ondersteunen die streden voor sociale en burgerrechten. Martin Luther King sprak in 1966 volgende woorden: “Je kunt niet spreken over het oplossen van de economische problemen van de zwarten zonder te spreken van miljarden dollars. Je kunt niet spreken over het verdwijnen van de sloppenwijken zonder te zeggen dat de winsten uit de huizenmarkt weg moeten. Hiermee kom je op gevaarlijk terrein, het terrein van de grote bedrijfsleiders. Dat betekent dat we ons in moeilijk vaarwater begeven, omdat we zeggen dat er iets verkeerd is met het kapitalisme. Er moet een betere verdeling van de rijkdom komen en misschien moet Amerika in de richting van een democratisch socialisme gaan”. (Will Soto, Socialist Alternative (VS) via “Linkse Socialist”, april 2018)
M.L. King: inspiratiebron
De vreedzame massabeweging in de VSA, in de jaren zeventig van vorige eeuw, tegen de Vietnamoorlog was mede geïnspireerd door M.L. King. De politieke revolutie die de gewezen presidentskandidaat Bernie Sanders in 2016 bepleitte, sluit aan bij de acties en gedachten van M.L. King. De miljoenen scholieren (waar een achterkleinkind van M.L. King het woord nam), betoogden recent voor strengere wapenwetten en keerden zich zo frontaal tegen één van de machtigste bedrijfssectoren: de wapenlobby. Er is nog veel werk voor de zwarte gelijkheidsbeweging. Vandaag zitten te veel zwarten in de geprivatiseerde gevangenissen, in handen van blanke ondernemers,waar ze in een moderne vorm van slavernij en dwangarbeid ondergaan (De zwarten vormen 13% van de bevolking, maar de helft van de gevangenen zijn zwarten). En vandaag worden nog ongewapende zwarten op straat neergeschoten door overwegend blanke politiemannen.
De moord op M.L. King was dus niet zomaar de liquidatie van een zwarte dominee die opkwam tegen racisme en vreedzame massa acties organiseerde. Het was de moord op iemand die massale aanhang verwierf voor de gelijkheid van zwarte mensen, maar ook rond fundamenteel democratische- en sociale eisen die de wortels raakten van de macht en het geld van het Amerikaanse kapitalisme
