De petrodollar is sinds 1974 de munt waarin olie- en gashandel en grondstoffen geprijsd en verkocht wordt. Het vormt de basis van de economische en militaire macht van de Verenigde Staten. Maar, er is een tegenbeweging aan de gang van landen die het monopolie van de petrodollar en dus ook de unipolaire wereld willen doorbreken. Dat is, samen met de klimaatverandering en opbouw van duurzame energie de belangrijkste trend van deze tijd.
Om vandaag de rol van de petrodollar te begrijpen gaan we eventjes terug in de geschiedenis. Naar het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Verenigde Staten kwamen als grote overwinnaar uit de strijd. Ze hadden in het thuisland geen oorlog en vernieling gekend, hun economisch apparaat was intact. Op de slagvelden waren hun verliezen in vergelijking met andere landen minimaal. In 1944 werd tijdens de Bretton- Woods conferentie een financieel-economische overeenkomst gesloten waarin de US dollar de onbetwiste reservemunt werd. De US dollar als wereldreservemunt steunde op een goudstandaard. Eén dollar was gekoppeld op een goudkoers van 35 Dollar per ounce. Na WOII hadden de VSA zowat 75% van de goudvoorraad onder controle. Van echte soevereiniteit van de meeste landen was er geen sprake. Op basis van de nieuwe goudstandaard kon er een systeem van vaste wisselkoersen worden ontwikkeld voor de verschillende munten. De Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) werden de waakhonden van de belangen van de Amerikaanse multinationals en banken. Alle handel in grondstoffen kon alleen verkocht worden in dollars. Gevolg: elk land moest eerst aan dollars zien te komen en de goedkoopste manier was door handel te drijven met de VSA. Wanneer de munt van andere landen ging afwijken met meer dan 1% van haar vastgestelde tegenwaarde in dollars, moesten deze landen – en niet de VSA – de nodige maatregelen nemen om de pariteit te herstellen, dus door de in- of uitvoer van of naar de V.S.A. af te remmen of op te voeren. Slaagden zij daar niet in, dat moesten zij na overleg met de V.S.A. devalueren of revalueren. DE V.S.A. konden zich zo grote tekorten veroorloven zonder dat dit tot uiting kwam in de wisselkoers van de dollar (ondermeer de uitgaven voor de oorlog in Vietnam). Sommige landen begonnen dat 
beu te worden. Ondermeer Frankrijk onder de soevereinistische president Charles De Gaulle (zie foto). Franse economen stelden voor de dollar te devalueren met de helft tot 70 dollar per ounce. De bom barstte toen De Gaulle de Amerikanen opdroeg de aanzienlijke dollar reserves in de Banque de France, om te zetten in goud, tegen de officiële maar irrealistische koers van 30 dollar per once. Als de Fransen door andere landen zouden gevolgd worden dan zou het goud opgeslagen in het Amerikaanse Fort Knox binnen de kortste tijd verdwenen zijn. Dat zou de ineenstorting hebben meegebracht van de Amerikaanse dollar die geen gouddekking meer had. Een wereldwijde economische crisis lag voor de hand, te vergelijken met de crisis van 1930. De Amerikanen reageerden op De Gaulle en zijn besmettingsgevaar naar andere landen door de akkoorden van Bretton-Woods eenzijdig op te zeggen in 1971 en de vrije inwisselbaarheid van de dollar in goud op te schorten.
De petrodollar bron van oorlog
De Amerikanen bedachten dan onder president Richard Nixon en buitenlandminister Henri Kissinger een ander systeem in 1974 om de dollar als wereldwijde reservemunt te verankeren: de petrodollar. Goud als dekking voor de US- dollar werd vervangen door olie en gas. In 1973 sloten de V.S.A. een akkoord met het Wahabitische koninkrijk van Saoedi-Arabië, het land met de grootste olievoorraad. Het land was het eens om alleen nog dollars te aanvaarden als betaalmiddel voor de olie. Saoedi-Arabië kreeg de waarborg om altijd militaire steun van het Pentagon te krijgen bij het beschermen van het land en het beveiligen van de olievelden. Alle andere olie exporterende landen (OPEC) volgden Saoedi-Arabië. De petrodollars is een oliestandaard en waarborgt ook dat de OPEC-landen zouden blijven investeren in Amerikaanse staatsobligaties. De Federal Reserve in Washington (ten onrechte wordt vaak beschouwd als een publieke nationale bank, maar is in feite een conglomeraat van de grootste privé banken) kon nu onbeperkt dollars blijven bijdrukken en de Amerikaanse staat kon zo de schuld onbeperkt laten oplopen.
Een regime dat publiek bekend maakt dat het olie in andere munteenheden wil verkopen of kopen dan in dollars, wordt in Washington beschouwd als een aanval op de “veiligheid van de Verenigde Staten” en wordt als een vijand beschouwd. Het land komt in aanmerking voor een regime change via oorlog of terrorisme. De inspiratie van alle Amerikaanse oorlogen zijn overwegend geïnspireerd om de status van de petrodollar te handhaven. Zeker via de recente oorlogen in het olierijke Midden-Oosten. En dat loopt meestal slecht af want die landen en de bevolking werden vernietigd. Dictator Sadam Hoessein van Irak wilde olie verkopen in euro’s en een paar jaar nadien, in 2003, vielen Amerikaanse en Britse troepen Irak binnen onder het valse voorwendsel van de aanwezigheid van massavernietigingswapens, met de gevolgen die we kennen (het eerste wat de Amerikaanse troepen bij de verovering van Bagdad deden was het ministerie van Olie bezetten). Miljarden euro’s die door het Irak- regime werden opzij gezet voor het olie- voor voedselprogramma van de Verenigde Naties werden direct in dollars omgezet. De Irakese olie wordt nu terug verhandeld in petrodollars. In Libië wilde kolonel en dictator Moammar al-Qadhafi een gouden Dinar invoeren voor Noord- Afrika om
Moammar al-Qadhafi wilde uit
de petrodollar stappen. Hij werd vermoord en zijn land werd vernietigd door het Westen.
daarmee de olieprijs te bepalen en te exporteren. Libië was één van de meest ontwikkelde landen in Afrika. Ook hier werd het land vernietigd door het Westen via de NAVO, met de Franse president Nicolas Sarkozy in een hoofdrol. Vandaag zijn er terug stammenoorlogen, slavenmarkten, gewetenloze mensensmokkelaars in Libië en heeft het land twee regeringen. Hetzelfde geldt voor belangrijke doorvoerlanden zoals Afghanistan met pijplijnen uit de olievelden aan de Kaspische Zee en Syrië voor de doorvoer van olie en gas van Iran naar Europa. Met de PARS- pijplijn vanuit Iran- Irak- Syrië zo naar Europa, zou de EU meer dan 45% van zijn gasbehoefte kunnen dekken door de import vanuit Iran en Rusland. Dat zou de integratie van de energie en de economie van Europa- Iran- Rusland een boost geven. De Angelsaksische wereld en Israël zien dit niet zitten en voedden de oorlog in Syrië tegen het Assadregime dat een bondgenoot is van Rusland en Iran. De pogingen tot het uitschakelen van de Libanese Hezbollah en het Syriëregime van Bashar al-Assad was ook een voorspel om in de nabije toekomst de hoofdprijs in het Midden Oosten aan te vallen: Iran. Niet zozeer om de nucleaire installaties uit te schakelen zoals Israël beweert, maar vooral om van de petrodollar weer de handelsmunt voor de prijs en de export van Iranese olie mogelijk te maken. Sinds 2012 kan er op de Iranese oliebeurs, de Kish Commodity Exchange nog nauwelijks met Amerikaanse petrodollars betaald worden. De oliebeurs aanvaardt voornamelijk euro’s, yens, de Chinese yuan, de Indiase roepie. In het voorjaar van 2013 schafte de Iranese oliebeurs de petrodollar af en gaat de concurrentie aan met de Angelsaksische oliebeurzen in New York en Londen. Venezuela gaat onder president Nicolas Maduro dezelfde toer op. Als gevolg van de recente moeilijkheden met de Verenigde Staten, inbegrepen een dreiging met militaire interventie, heeft president Maduro beslist de prijssetting en de olieverkopen van Venezuela (top 5 olievoorraden) voortaan in Chinese yuan af te wikkelen. Hij zoekt meer contacten met de Russen en de Chinezen om te helpen de boycot van de VSA en de diepe crisis in Venezuela te doorbreken.
terrorisme
Een bijkomend probleem is dat de voornaamste bondgenoten in de OPEC, Saoedi-Arabië en de Emiraten in de Perzische Golf er een extreem ideologische variant van de islam erop nahouden: het Wahabisme. De overvloed aan dollars van die landen wordt gepompt in het opkopen van voetbalclubs, het kopen van duur vastgoed in het Westen maar ook in organisaties die het Soenni-Wahabisme (ook gewelddadig) verspreiden over vnl. de islamitische landen Afghanistan,Indonesië en Pakistan en ook in het Westen. De petrodollars worden gebruikt om terroristische organisaties zoals IS-Daesh te steunen. Saoedische en Amerikaanse inlichtingendiensten zijn hier nauw bij betrokken. In het Midden Oosten worden petrodollars gebruikt door het Westen voor een bloedige verdeel- en heerspolitiek, via jihadistische onderaannemers, in een politiek om staten die de petrodollar niet meer willen in bloed en chaos te storten. En om onrust te zaaien met de grote rivalen van het Westen: Rusland, China en Iran. China en Rusland tellen samen zowat 60 miljoen moslims en kunnen het terrorisme en bekeringsijver missen als kiespijn. De Russen weten nog goed dat ze in Afghanistan verslagen werden door een coalitie van jihadisten en de CIA die de jihadi’s moderne wapens gaf ( waaronder de efficiënte Stinger-raketten). Een reden temeer om van de petrodollar af te geraken voor Rusland en China. De koersrichting is gekend: zoveel mogelijk handel in de nationale munten en niet meer via de omweg van de dollar.
Einde petrodollar?
Komt er na bijna 75 jaar dominantie van de supermacht Amerika met de dollar (eerst Bretton-Woods, daarna de petrodollar) een einde aan de enig overgebleven supermacht? Wellicht niet onmiddellijk, maar de trend lijkt onomkeerbaar. Met onvoorspelbare gevolgen. Er zijn de BRICS-landen (Rusland, China, Brazilië en Zuid-Afrika) die openlijk weg willen van de dollar hegemonie en de waakhonden van de Amerikaanse belangen: het IMF en de Wereldbank met hun sancties en voorwaarden op maat van de Westerse multinationals. De BRICS-landen hebben hun eigen IMF opgericht. Vooral China en Rusland trekken de kar.
Rusland is na Saoedi-Arabië de grootste olieleverancier aan China. China is de jongste jaren steeds minder olieaankopen gaan doen in Saoedi-Arabië en steeds meer in Rusland. De Chinese olieimport uit Rusland is de jongste jaren gestegen van 5% naar 15%. De sleutel van deze trendwijziging is dat de Chinezen de Russen betalen in yuan. Met die yuans kopen de Russen goederen aan in China. De dollar staat dus buiten spel. Voor de olieleveringen van Saoedi-Arabië moeten de Chinezen nog altijd in dollars betalen. En ze willen er vanaf. Met de groeiende olieaankopen in Rusland oefent China druk uit op Saoedi-Arabië. Niet voor niks was het eerste buitenlands bezoek van de Amerikaanse president Donald Trump aan Saoedi-Arabië waar hij grote wapendeals afsloot zodat de Saoedi’s hun oorlog in Jemen ongestoord kunnen verder zetten. Het cynische is dat de toekomst va de petrodollar wel indirect in handen ligt van de Russen en de Chinezen, maar dat de genadeslag wel eens zou kunnen toegediend worden door de Saoedi’s, de “vrienden” van de VS waarmee ze in 1974 in zee gingen. Wat gaan de woestijnheersers doen? Gaan ze vasthouden aan hun afspraken met de Amerikanen? En daardoor steeds meer olie-export aan China verliezen ten gunste van de Russen? Of zullen ze de export naar China belangrijker vinden dan de contracten met de VS en de petrodollar en een nieuw akkoord afsluiten met China voor de levering in yuan? En Europa? Geleidelijk aan komen er barstjes in de vazalstatus met de VS.
En de Europeanen?
Als de petrodollar valt kan een financiële crisis uitbreken in de VSA en ook in Europa vergelijkbaar of nog erger dan in 2008. Europa bereidt zich best voor op andere tijden. Om te beginnen hun vazalstatus ten aanzien van de Verenigde Staten opgeven en een zelfstandig beleid voeren (tegenover eender welk land). Dat houdt in het opdoeken van Amerikaanse militaire bases en de opslag van Amerikaanse kernwapens, ook in Vlaanderen. Ook het opheffen van economische sancties tegen door Washington bepaalde vijandige landen en van de oostelijke uitbreiding van de NAVO. Europa moet een partner worden van Rusland, van China, van het Midden-Oosten in plaats van continu de sancties, de oorlogen (terrorisme, vluchtelingen) en manipulaties die bedisseld worden in imperiale middens in Washington te blijven volgen.
