lekken belastingsparadijzen, meer sociale rechtvaardigheid?

De recente onthullingen over gigantische geldstromen naar exotische belastingsparadijzen  illustreren het grote maatschappelijke nut van onderzoeksjournalistiek. En vooral, het geeft een bel zuurstof aan de brede publieke opinie om niet langer de verhaaltjes te aanvaarden van de elite die arrogant orakelt dat het volk moet “besparen om uit de crisis te geraken” . Er zijn belastingsparadijzen in alle maten en weersgebieden van de aardbol: exotische, maar ook regenachtige in West-Europa, waaronder België.Wat een maand geleden door een internationaal samenwerkingsverband van onderzoeksjournalisten is onthuld begon een aantal jaren geleden in ouderwetse stijl. Een Australisch onderzoeksjournalist Gerard Ryle kreeg via de post een harde schijf van een pc in handen. Hij kreeg die tijdens een onderzoek  naar het bedrijf Firepower International dat zogezegd technologie produceerde waarmee de vervuiling en het verbruik van auto’s kon verminderd worden. Het ging om een spookbedrijf dat regeringen oplichtte met miljoenen subsidies. In die zaak kwamen ook belastingsparadijzen aan bod. De Australiër is tegelijk voorzitter van de Internationale organisatie van onderzoeksjournalisten (“International Consortium of Investigate Journalists , ICIJ, in 1997 opgericht) en speelde de harde schijf door naar zijn collega’s.  De schijf bevat 2,5 miljoen bestanden.  De informatie komt overeen met de informatie die te vinden is in een half miljoen boeken van Bijbelse omvang. De gegevens waren een warboel. Er werden vier dataspecialisten op losgelaten om de gegevens  te ordenen. De gegevens werden doorgestuurd naar 86 journalisten uit 46 landen, die er drie jaar werk aan hadden.

De gegevens over de Belgen werd bovengehaald door Alain Lallemand, journalist bij Le Soir, het enige Belgische lid van de ICIJ (Waar zijn de Vlamingen of houden onze “ster”-journalisten zich liever bezig met het zetelen in jury’s over kookprogramma’s, of met het geven  van goed betaalde communicatieopleidingen?).  Zodoende werden er gegevens  openbaar van 120.000 bedrijven op belastingparadijzen, waarop minstens voor 25.000 miljard euro verborgen blijft voor de fiscus. Een niet voor te stellen bedrag. Het is grofweg een som die de Europese Unie in twee jaar produceert en verhandelt.  Volgens de Leuvense hoogleraar Luc De Broe zoeken vnl. grote bedrijven en superrijken de belastingparadijzen op. “Onder de vijf miljoen euro heeft het geen zin wegens de hoge beheerskosten”. De grootbanken, ook de Belgische, gespecialiseerde vermogensbankiers en hun stromannen tonen de weg. Het gaat zoals gezegd om de superrijken (politici, gangsters, dictators, drug- en wapenhandelaren,  hun nakomelingen) en multinationale vennootschappen. De journalist gaf nog geen namen vrij en verwees ook naar de Antwerpse diamantsector. In 2009 publiceerde de studiedienst van de PvdA een lijst van de vennootschappen van 27 van de 30 superrijke Belgen om belastingen te ontwijken. Het gaat ondermeer om de filialen van de families Lippens (Fortis), de Spoelberch (AB InBev), A. Frère (GDF-Suez), Huts (Katoennatie) en Bertrand ( Ackermans & Van Haaren).

Het  publiceren van een berg gegevens over de belastingparadijzen is zeer belangrijk. Maar er kunnen ook kanttekeningen bij geplaatst worden.  De Vlaamse pers heeft er  zich op gestort.  Ze kan niet verbergen dat in eigen rangen van de Vlaamse pers nauwelijks nog aan onderzoeksjournalistiek wordt gedaan. Belastingparadijzen volgen  de logica  van een pervers sociaal- economisch systeem.  Terwijl  een kleine oligarchie van superrijken op een berg geld zit en er vaak decadente levensstijl erop nahoudt van op hun eilanden, grote plezierboten en privé jets, worden  miljoenen mensen in deze wereld uitgebuit. Ze sterven door schuldige nalatigheid van de werkgevers (denk aan de recente  ramp van de instortende textielateliers van Bangla Desh), ze lijden honger lijden zoals in Zuid-Europa, of sterven vroegtijdig door gebrek aan medische verzorging. Ook kan de indruk voor de lezer en kijker gewekt worden dat het om  dergelijke machtige en rijke banken en multinationals gaat, dat daar geen kruid tegen gewassen is. En dus de suggestie dat nationale staten onmachtig zijn.

Nochtans  heeft de nationale overheid en de politieke klasse, met zonodig bovenstatelijke samenwerking,  nog een zeer belangrijke rol in het antwoord op de vraag  of er efficiënt strijd gevoerd wordt tegen de fraude en of de fiscaliteit rechtvaardig is. De nationale politieke klasse  maakt nog voor een flink deel de wetten, voert het beleid  en creëert het kader op nationaal vlak. Met  de hulp van de politiek kunnen fraudeurs vandaag  zeggen dat ze binnen de lijnen van de wet lopen. Zo heeft de politieke elite in belangrijke mate bijgedragen tot de banalisering van fraude en ontwijking. Zij spreken voortdurend over zichzelf maar doen alsof het om anderen gaat als het in hun kraam past om kritiek te geven op de EU of op de nationale staten. De financiële crisis van 2008 heeft veel aan het licht gebracht . Volgens de meest recente studies kostte de redding van de banken meer dan 400 miljard euro, en werden er ook voor niet minder dan 1.200 miljard aan staatsgaranties uitgeschreven.  Maar het is wel de politieke klasse die nationaal en Europees de spelregels heeft bepaald  via de zogenaamde dereguleringen  waardoor banken vrij spel krijgen met de catastrofale gevolgen vanaf 2008. De nationale overheden die ook in de EU de dienst uitmaken  hebben niet veel zin om de grote fraude aan te pakken. Volgens de Europese vakbond voor openbare diensten (EPSU) onderstrepen de onthullingen over de belastingparadijzen dat de nationale fiscale administraties moeten worden versterkt. Wat wordt echter vastgesteld? De fiscale administratie van de EU werd verzwakt door besparingen op tewerkstelling. In de EU-landen gingen tussen 2007 en 2011 bijna 50.000 banen verloren in de fiscale administraties.

Dit koninkrijk is het laatste kwart van vorige eeuw een lang en triest verhaal van een politieke klasse die bij elke regeringsvorming steevast  een ritueel opvoert  met een paragraaf  in het regeerakkoord: “strijd tegen de fiscale fraude”. Volgens een studie verliest België elk jaar 33,6 miljard aan belastinginkomsten als gevolg van de zwarte circuits. Ongeveer 22% van onze economie – goed voor 77 miljard euro – speelt zich af in de schaduw. Ter vergelijking: de taksen die de sociale zekerheid bijv. hierdoor misloopt zou 80% van de uitgaven in de gezondheidszorg kunnen dekken. Prof. André Decoster, KUL- hoogleraar publieke financiën, merkt op dat de superrijken met een belastingvoet van 22% beter af zijn dan de grootverdieners in België. Als een belastinghervorming zou mikken op een vermindering van de fiscale druk op arbeid, moet de overheid het geld daarvoor elders zien te vinden. Hij lanceert ondermeer  het idee van de vervanging van de vennootschapsbelasting op bedrijfswinst door een belasting op de dividenden van aandeelhouders. Maar van dat laatste voorstel  zegt hij dat het vandaag in België te theoretisch is lees:  politiek niet haalbaar (Knack, 17 april jl.).

De Belgische staat durft zelfs met belastinggeld constructies uitbouwen in belastingparadijzen. Dat bleek uit een kritisch rapport dat de 11-11-11-actie opstelde. De Belgische overheidsinstantie: Het Belgische Investeringsfonds van Ontwikkelingslanden (BIO) parkeert systematisch Belgisch belastinggeld in de belastingparadijzen. Belastingparadijzen zijn nodig voor ontwikkelingshulp, zeggen de heren van het OIB. Terwijl het juist de belastingparadijzen zijn die de veilige havens zijn voor allerlei potentaten en tirannen in de derde wereld die met hun kapitaalvlucht geldstromen onttrekken aan de ontwikkeling van hun eigen volk. Het Fonds stelt financieel rendement boven ontwikkelingsrendement en legitimeert zo de belastingparadijzen. We sprekend dan nog niet hoe nauw met de Belgische staat vervlochten organisaties zoals  de top van het  ACW dat via zijn bankiers via Belfius de belastingparadijzen opzocht en zo de geloofwaardigheid van de sociale organisatie ernstig in het gedrang brengt.

In de jongste dertig jaar heeft het grote kapitaal in België enorme belastingvoordelen gekregen via wetten gestemd door de politieke klasse  aan de macht, inbegrepen de sociaal democraten.  We verwijzen naar de verlaging van de hoogste belastingschalen, de verlaging van de vennootschapsbelastingen, de coördinatiecentra (de banken van de multinationals), de fiscale amnestie, de notionele interestaftrek. Vandaag is algemeen bekend dat de meeste multinationals in ons land 0 euro belasting betalen, minder dan de doorsnee kmo of werknemer of zelfstandige (zie tabel in MV, maart 2013) en vooral:  met de hulp van het wetgevend werk van de politiek. De politiek heeft voor de ene van België een belastingparadijs gemaakt, voor de andere een belastingshel. Sommigen toplui in het bedrijfsleven vinden ook dat het in België zo niet verder kan. Bijvoorbeeld de grote baas van Omega Pharma Marc Coucke vindt dat hij te weinig belastingen betaalt. Hij meent dat de belastingen op arbeid moeten dalen. Hij zegt voorstander te zijn van een vermogens- en meerwaarde belasting. Ook de werkelijk betaalde vennootschapsbelasting moet omhoog. Hij wil dat bedrijven hun belastingen betalen in het land waar de bedrijven de winst maken. Hoopgevend, maar één zwaluw maakt de lente niet.

Er is al veel geweten: De bankencrisis van 2008 en nu de concrete berg aan gegevens over de belastingparadijzen. Steeds meer mensen beginnen in te zien dat de toestanden op belastingparadijzen niet te aanvaarden zijn. Ze moeten afgeschaft worden. Aan de ene kant een berg geld hoger dan de Himalaya,  dat heimelijk en met vals spel buiten de samenleving  geparkeerd wordt. Aan de andere kant staten die moeten besparen en een volk dat in een belastinghel leeft en/of in bittere armoede lijdt. Zonder fiscale rechtvaardigheid wordt dit onhoudbaar. Hier stelt zich een politiek probleem van maatschappijkeuze:  de logica van een economisch systeem gericht op brutaal winstbejag en macht voor een superrijke toplaag of een systeem gericht op behoeftenbevrediging van zoveel mogelijk mensen. Zolang de brutaler wordende sociale ongelijkheid tussen wie heeft en niet heeft scherper wordt, zitten we op een vulkaan die eens zal uitbarsten. Want op een bepaald moment heeft een volk geen andere keuze dan zich te bevrijden van zijn ketenen.

Miel Dullaert

 

 

 

  • Over mij

    • Miel Dullaert
      °1948 Enkele stipmomenten… Kind en tiener Ik ben geboren in Merksem. Ik behoor tot wat men noemt, de babyboomgeneratie of de eerste
      Meer lezen...
  • Citaat

    In een tijd van universeel bedrog is
    het vertellen van de waarheid een revolutionaire daad
    (George Orwell, Brits schrijver, 1903-1950)

  • Edward ELGAR, NIMROD

  • Tag cloud

  • Deel onze pagina op:

    © Copyright 2024 ‐ Miel Dullaert ‐ Alle rechten voorbehouden

    Disclaimer | Privacybeleid

    Webdesign by Eye