Sociaaldemocraten en immigratie

Links verkeert in Europa in een diepe crisis. Binnen het progressief- linkse spectrum zijn de  sociaaldemocratische partijen globaal in Europa nog altijd de grootste component. In dat gezelschap zijn de Vlaamse sociaaldemocraten, de SP.a,  een mini- partijtje. Bij de verkiezingen van 25 mei 2014 behaalde de SP.a zowel op federaal, regionaal als Europees niveau haar slechtste resultaat ooit. Is het niet de hoogste tijd om een aantal uitgangspunten en praktijken in vraag te stellen? Ondermeer de kwestie van de nationale identiteit n.a.v. de aanwezigheid van de vluchtelingen, economische migranten en de islam in onze contreien.

In de naoorlogse periode zijn de sociaaldemocraten een belangrijke politieke factor geweest in West-Europa. De sociaaldemocratie heeft immers een flinke dosis politieke en intellectuele brandstof geleverd en ook massa’s mensen kunnen aantrekken voor de opbouw van de nationale welvaartsstaat in Noord- West Europa. De Vlaamse socialisten nemen in het Vlaamse maatschappelijke landschap een aparte plaats in. Je kunt niet spreken over links of progressief in Vlaanderen zonder- ten dele – de christendemocratie erbij te betrekken. Dat gezegd zijnde, is het zo dat de sociaaldemocratische wereld in Vlaanderen, geconfronteerd met de klerikale overheersing, de Belgicistische kaart speelde. Het liet toe haar zwakte te compenseren met de hulp van de Waalse socialisten. Nochtans was dit bij de start in het jonge België niet het geval (bijv. Edward Anseele was geen enthousiast supporter van het kunstmatige ‘België’ dat eerder een product was van de Europese grootmachten).  Er waren figuren zoals Camille Huysmans, Emiel Moyson, August Vermeylen, Hendrik Fayat  e.a. voor wie het evident was dat Vlaamse strijd ook een linkse strijd was. Dat defensieve van de Vlaamse sociaaldemocraten nadien is één van de reden van de zwakte van de SP.a. De strijd aangepast aan de sociaal-culturele realiteit in Vlaanderen kreeg enige hoop met de oprichting van de SP (1978) los van de unitaire BSP, maar werd niet doorgezet. Het miskennen van de Vlaamse nationale identiteit maakt dat links Vlaanderen  het terrein heeft vrij gegeven aan de rechter vleugel van het vlaams-nationalisme.

Er kwamen andere tijden in het laatste kwart van vorige eeuw met:  de neoliberale dijkbreuk in de kapitalistische wereld, de val van de Muur (1989), de implosie van “het socialistische Oostblok” en van de Sovjet-Unie (1991), de burgeroorlogen in Joegoslavië, Afghanistan, Irak, Syrië en Afrika, vanuit een zich oppermachtig voelend Westen dat dacht de Koude Oorlog te hebben gewonnen. Met steun van sociaaldemocraten (Tony Blair en cs.) werden imperialistische oorlogen gelegitimeerd als “humanitaire oorlogen” . Met als gevolg bloedbaden, tienduizenden doden, chaos in de betrokken landen, vernieling van de staat en de civiele maatschappij, en als gevolg daarvan  omvangrijke vluchtelingen- en immigrantenstromen die als een boemerang terugkomen in de  Westerse landen. Een expansief  multinationaal kapitaal samen met het IMF en de EU dringen tot vandaag  het neoliberaal beleid op waaraan de sociaaldemocratie actief meewerkt. Het maakt van de democratie een film-set facade. Samen met de vluchtelingen- en immigrantenstromen, heeft dat de macht en invloed van de sociaaldemocratie in het Westen ernstig aangetast. Allerlei verklaringen worden gegeven over de crisis van de sociaaldemocratie. Een interessante redenering vinden we bij de sociaaldemocraat Prof. em. Mark Elchardus (VUB-Brussel en ooit nog de grote baas van het socialistische ziekenfonds Bond Moyson) en zijn collega, René Cuperus, directeur van de Wiardi Beckman Stichting (denktank van de PvdA-Ndl). In  het boek After the Third way. The future of Social Democracy in Europe (London, 2012) schrijven ze dat het verlies van de arbeidersklasse aan extreemrechtse – en populistische partijen toe te schrijven is aan een verschuiving van de sociaaldemocratische partijen naar een sociaal- liberale positie op sociaal- economisch vlak. Op sociaal-cultureel vlak namen deze partijen een multiculturele en kosmopolitische positie in. Het  was de zogenaamde derde weg, de weg van Tony Blair, Gerhard Schröder, Wim Kok, Frank Vandenbroucke (‘actieve welvaartsstaat’). Het klassieke electoraat is juist traditioneel links op economisch vlak en conservatief op sociaal-cultureel vlak. In de Vlaamse  sociaaldemocratie wordt eindelijk het identiteitsdebat aangekaart (alleen al het tijdstip ervan verraadt hoe lang de sociaaldemocratie de potjes toegedekt hield, maar beter laat dan nooit). M.  Elchardus werkt dit verder uit in een interessante bijdrage in het theoretisch tijdschrift van de SP.a ‘Sampol’ (maart 2016). Elchardus begint met de vaststelling dat in alle Europese landen mensen vrezen voor hun identiteit. De opname van moslims en de islam is de belangrijkste bron van zorg. Zij leidt tot intense gevoelens en soms gewelddadige uitingen van vervreemding aan de ene kant en soms tot duidelijk gewelddadige tekenen van afstoting aan de andere kant. In verschillende Europese grootsteden  vormen moslims ondertussen de grootste levensbeschouwelijke groep en zullen zij binnen afzienbare tijd in de meerderheid zijn. De integratie kan niet als geslaagd beschouwd worden. En het is nagenoeg zeker dat deze nog veel moeizamer zal verlopen als de aantallen moslims ten gevolge van de vluchtelingenstromen nog zal aanzwellen. De onderlinge verdeeldheid van moslims zal mogelijk ook  op dit continent tot gewelddadige en onveilige regio’s leiden. In verschillende opvangcentra braken al vechtpartijen uit. De toename van vluchtelingen zal ook hier een toename van criminaliteit tot gevolg hebben. Volgens M. Elchardus zullen, als de situatie niet snel wordt beheerst, met  de goedkeuring van de meerderheid van de bevolking, de grenzen dichtgaan en het asielrecht de facto worden afgeschaft. De ontreddering en de onmacht van de Europese Unie (EU) en de verdeeldheid tussen de Europese leiders  zijn vandaag zo groot dat het beheersen van de situatie in de eerste plaats de nationale staten toekomt (red. bedoelt hij België of de Vlaamse staat in wording?). “Precies daarom zijn bijv. Hongarije en Polen zo leerzaam. Het verdedigen van de democratie en de erfenis van het humanisme blijft in de eerste plaats de opdracht van de nationale staten. Als de bevolking  zo achter de Hongaarse leider Viktor Orban en de Poolse leider Jaroslaw Kaczynski staat heeft dat veel te maken met het falen van links. Met een links dat in die landen de ‘derde weg’ van Tony Blair en Bill Clinton bewandelde, zich neoliberaal opstelde, de rijken rijker liet worden. Maar zich progressief wilde tonen door kosmopoliet te zijn, door weinig of geen aandacht te hebben voor kwesties van identiteit, gemeenschapsbinding en gemeenschapsafbakening. Hoe een solidaire gemeenschap te zijn, bleek geen zorg te zijn van die partijen. Links in Polen heeft als gevolg van die houding welgeteld nog 0 zetels in de Sjem, het Poolse parlement”.

Het spreekt voor zich dat dit in de SP.a tot heftige debatten leidt. Vooral Willy Claes, liet van zich horen. Op de vraag van M. Elchardus in het dagelijks bestuur van de SP.a:  Welke keuze maakt links in Vlaanderen? antwoordde Willy Claes volgens M. Elchardus: ”Met enige pathos stelde W. Claes  dat een Syrische moeder evenveel recht heeft op geluk als een Vlaamse moeder. Wie dat niet erkent, heeft geen plaats in de SP.a, aldus W. Claes. M. Elchardus antwoordde daarop “Ik vrees dat niemand dan nog plaats heeft in de SP.a. Wie is in staat om aan alle moeders van de wereld een kans op geluk te brengen die vergelijkbaar is met de gemiddelde Vlaamse vrouw? Niet afdwingbare rechten betekenen niks en het recht op geluk van de Syrische moeder kan niet worden afgedwongen. Volgens M. Elchardus is daartoe de ongelijkheid in de wereld te groot, is de rechtstaat in vele landen te ongelijk ontwikkeld, zijn er te veel falende staten (red. waartoe de Westerse oorlogen sterk aan bijgedragen hebben), te veel regio’s ten prooi aan religieuze fanaten en gangsters. Prof. em. M. Elchardus besluit: “Zelfs radicaal herverdelen op wereldschaal zou niet helpen. De enige oplossing is het ontwikkelen in meer landen van een maatschappijmodel dat zoals de Noord- West Europese, meer kansen op welvaart en geluk biedt. Dat is de enige manier om een Syrische of Nigeriaanse moeder een kans op geluk te geven die deze van een Vlaamse moeder benadert. De kans dat dit ooit gebeurt vergroot men niet, integendeel, door het maatschappijmodel dat hier werd opgebouwd in gevaar te brengen door open grenzen en ongecontroleerde immigratie”.

De klassieke sociaaldemocratie beleeft een diepe crisis. Bijvoorbeeld. De nieuwe linkse Labour- voorzitter  Jeremy Corbyn: hij wordt uitgespuwd door de parlementsfractie en het schild opgehesen als voorzitter door de nieuwe leden en de achterban. Ook de Vlaamse sociaaldemocratische topman prof. em. M. Elchardus illustreert dat er wat ‘roert’. Is het nog op tijd, na dertig jaar zwalpen, achterblijvend met een overschotje van hun electoraat? Zal de Vlaamse sociaaldemocratie terug aanknopen met haar Vlaamsgezinde wortels (zie boven) en als een feniks uit haar as herrijzen? Of, zal ze op het rek van de geschiedenis belanden?  Het politieke leven staat niet stil. Linkse – én natiegerichte partijen In West- Europa hebben de jongste jaren een stevige inplanting gekregen in Nederland, Duitsland, Frankrijk, Schotland, Catalonië, Baskenland, Griekenland, Portugal. De Europese verkiezingen van 2014 betekenden voor hen een flinke sprong vooruit. Vlaanderen kan niet achterblijven.

  • Over mij

    • Miel Dullaert
      °1948 Enkele stipmomenten… Kind en tiener Ik ben geboren in Merksem. Ik behoor tot wat men noemt, de babyboomgeneratie of de eerste
      Meer lezen...
  • Citaat

    De Journalist is de historicus van zijn eigen tijd
    (Oriana Fallaci, Italiaanse journaliste 1929- 2006)

  • Edward ELGAR, NIMROD

  • Tag cloud

  • Deel onze pagina op:

    © Copyright 2024 ‐ Miel Dullaert ‐ Alle rechten voorbehouden

    Disclaimer | Privacybeleid

    Webdesign by Eye