Op 6 augustus 1945 gooiden de Amerikanen voor het eerst een atoombom op de Japanse stad Hiroshima (foto vernielde stad). In 2019 wordt nog nauwelijks over het risico van kernwapens gesproken. Er heerst lichtzinnigheid, de atoombom wordt nu beschouwd als relikwie uit de Koude Oorlog. Maar de dreiging op een nucleaire Holocaust is vandaag groter dan ooit zeggen al diegenen die het geopolitieke gebeuren van dichtbij volgen.
De trieste eer van het eerste gebruik van de atoombom op Hiroshima (6 augustus 1945) en op Nagasaki (9 augustus 1945) ligt bij de Amerikanen. Hier werd voor het eerst het Amerikaans principe van het “first use” toegepast. Deze atoombommen werden niet gebruikt om een einde te maken aan de oorlog tegen Japan. President Harry Truman wou dringend een zwaar vernietigingswapen om de nieuwe politiek van de Koude Oorlog ten aanzien van de Sovjet-Unie kracht bij te zetten. Dit, ondanks de mening van de verzamelde Amerikaanse topgeneraals die weken voordien al het standpunt deelden dat Japan verslagen was en op het punt stond zich over te geven. Generaal Dwight Eisenhower (foto), die nadien president werd ( 1953-1961), vertolkte goed wat de legertop als advies aan president H. Truman in 1945 overmaakte.” Ik deelde mijn ernstige ongerustheid mee, ten eerste op grond dat Japan al verslagen is en dat het werpen van de atoombom volkomen overbodig is om Amerikaanse levens te redden. Japan is bezig zich met zo weinig gezichtsverlies mogelijk over te geven”.
Daniel Ellsberg (°1931)
In 1962 publiceerde een hoge defensieanalist van het Pentagon Daniel Ellsberg (foto rechts) als klokkenluider ‘The Pentagon Papers’ over de vernietigingskracht van een nucleaire oorlog. Bijna zestig jaar geleden zou een nucleaire oorlog tegen China en Rusland minstens 335 miljoen mensen doden binnen de twee uren. Die doden zijn maar het begin. Volgens schattingen zouden er binnen enkele dagen 600 miljoen vallen (in 1962 werd de wereldbevolking geschat op 3 miljard – nu 7 miljard). Bij deze aantallen moeten nog eens de getallen bijgeteld worden van mensen die verminkt zijn en geleidelijk zouden sterven. Daarenboven is de totale infrastructuur van grote en kleinere steden vernietigd: industrie, wegen, treinen, elektriciteitscentrales, telefooncentrales, … Wie gaat de mensen verzorgen, voeden en laten drinken? Wie gaat de gewonden ophalen? Wie gaat huisvesting regelen in totaal vernielde steden? En wat met de radioactieve neerslag, niet alleen waar de bommen gevallen zijn, de wind zal de verre omgeving besmetten. Rechtse populisten hebben een afkeer van vluchtelingen en migratie. Maar dat is vandaag klein bier vergeleken met de vluchtelingenstromen die zouden ontstaan na een nucleaire Holocaust. Een nucleaire oorlog zou het klimaat zo drastisch veranderen dat de planeet onleefbaar wordt. Prof. Toon Brian (Prof. aan de universiteit Colorado-VSA): “De mensen denken dat atoomwapens grote bommen zijn die in één klap vele mensen doden, zonder meer. Maar ze vergeten dat een nucleair conflict, zelfs als dat klein is d.w.z. bijv. als 10% van het arsenaal van de VS wordt ingezet, miljoenen mensen kan vergiftigen, het klimaat zo ver kan veranderen dat honderden miljoenen mensen sterven”.
Atoombom in Amerikaanse handen
De Amerikanen lieten dus 74 jaar geleden in Japan twee atoombommen ontploffen boven Hiroshima en Nagasaki. In 1950 kwamen China en de VS tegenover elkaar te staan in de Koreaanse oorlog. Om de oorlog te beslechten stelde generaal Mc Arthur aan president Truman voor 50 atoombommen te gooien op grote Chinese steden. President Truman weigerde. President Dwight Eisenhower, die in de jaren vijftig de opvolger werd van president Harry Truman, was zelfs als generaal tijdens WOII al hevig tegen het gebruik van de atoombommen in Japan (zie boven) Ook in 1972 opperde president Richard Nixon het idee een atoombom te gooien op Hanoi in de Vietnamese oorlog. Dat werd hem sterk afgeraden door Henri Kissinger, zijn nationale veiligheidsadviseur. Nadien werden kernwapenverdragen gesloten tussen de VSA en Sovjet- Unie. Met het bekendste het INF verdrag van 1987, de beperking van korte- en middellangeafstandsraketten te land. Het verdrag werd ondertekend door Michael Gorbatsjov, secretaris-generaal van de CPSU en de Amerikaanse president Ronald Reagan (foto). Het verdrag verbood de productie van nucleaire en conventionele raketten te land met een bereik van 500-5.500 km. Ook moesten raketten worden vernietigd. In 1991 waren er dat 2.692. Dat verdrag werd nu opgezegd door president D. Trump die de schuld in de schoenen schuift van de Russen. Deze laatsten verwierpen de beschuldiging en schortten op hun beurt het verdrag op.
Trump, een oligarch aan de atoomknop, gevaarlijk
President Trump gebruikt tegenover alle landen in alle domeinen een rechts nationalistische, intimiderende, agressieve vorm van optreden. Ook in het kernwapendossier. Terwijl vorige presidenten, behalve Richard Nixon, wijselijk zwegen over het gebruik van kernwapens om geschillen op te lossen en zelfs naar kernwapenakkoorden streefden, gebruikt Trump nauwelijks verborgen bedreigingen. De voormalige buitenlandminister onder Trump, Rex Tillerson, hoorde Trump over het gebruik van kernwapens zeggen: “Al we nucleaire wapens hebben, waarom gebruiken we ze dan niet?”. Rex Tillerson was door die uitspraak van de president geschokt en reageerde hierop door te zeggen dat hij “a fucking moron” is, wat zoveel betekent als een “domme debiel”. Later zouden er van Trump nog verwijzingen komen naar het gebruik van de atoombom. Toen hij in de Algemene Vergadering in een toespraak voor heel de wereld (2017) dreigde atoomwapens te gebruiken om Noord-Korea van de kaart te vegen (“ik heb een grotere knop dan raketman, en die werkt”). Recent verwees hij naar het gebruik van atoomwapens in Afghanistan waardoor de oorlog in één week tijd zou gewonnen zijn. Voor Iran dreigt hij impliciet met een nucleaire aanval als hij zegt “indien Iran een oorlog wil, zal dat het officiële einde betekenen van Iran”.
Het is natuurlijk niet alleen de president die alludeert op het gebruik van atoomwapens. Het Amerikaanse militair-industrieel complex overheerst de (oorlogs)politiek van Washington (een ontwikkeling waarvoor president D. Eisenhower bij zijn afscheid in 1961 al waarschuwde). Het Amerikaans oorlogsbudget omvat 800 miljard dollar, meer dan alle grote landen tezamen (bijv. het Russische 60 miljard dollar). De militaire doctrine van het Pentagon voorziet de mogelijkheid als eerste het kernwapen te gebruiken en denkt na, over het absurde idee hoe een kernoorlog te winnen.
Lichtzinnigheid
De atoombom op Hiroshima op 6 augustus 1945 maakte in één klap 300.000 doden op een bevolkingsaantal van 400.000. Heel de stad lag in puin, ziekenhuizen, opvangcentra lagen verdwenen van de aardbodem. Nadien vielen nog vele tienduizenden doden in de wijde omgeving als gevolg van de radioactieve straling die was vrijgekomen. Een tweede bom, deze keer bij wijze van experiment(!) een plutoniumbom, viel op 9 augustus op de stad Nagasaki. Er vielen in één klap 55.000 doden en 110.000 gewonden die nadien verminkt werden of dood zouden gaan. Vandaag zijn de atoombommen vele malen krachtiger waardoor een raket drager van tien kernkoppen kan zijn. Ze kunnen Vlaanderen, België in één klap van de kaart vegen. De publieke opinie lijkt zich hiervan onvoldoende bewust te zijn. Deze lichtzinnigheid is onverantwoord. Met de implosie van de Sovjet-Unie in 1991 leek de nucleaire dreiging verdwenen. In een overwinningsroes waarin “het rijk van het kwade”, zoals Ronald Reagan over de Sovjet-Unie sprak, de nederlaag had geleden. We zijn nu bijna dertig jaar later en stellen vast dat de nucleaire wapens niet verdwenen zijn, dat ze gemoderniseerd worden. Hun gebruik wordt openlijk voor mogelijk gehouden in een ‘first use’ en kernwapenverdragen worden door de Amerikanen over boord gegooid (ook het ABM-verdrag onder Bush jr.). Mensen die het kunnen weten luiden de alarmbel.
Volgens het Bulletin van atoomwetenschappers is het zelfs twee minuten voor twaalf vandaag. Nochtans blijft deze verontrustende toestand onder de radar van de massamedia. Volgens Renata Dwan directeur van het VN Instituut voor ontwapening (‘UN-Institute for Disarmement Reasearch- UNIDIR), zijn al de staten die in het bezit zijn van nucleaire wapens bezig ze te moderniseren, wat ook het controle vraagstuk verandert. Dat alles is ook het gevolg van de groeiende rivaliteit tussen de VSA enerzijds en China en Rusland anderzijds. Door de groeiende spanningen is het risico vandaag groter dan ooit sinds de tweede wereldoorlog. Washington voorziet nog altijd het eerste gebruik van nucleaire wapens, terwijl China en Rusland hun nucleaire wapen gereed houden als vergelding voor het geval hun staten existentieel bedreigd worden door een aanval.
Kleine-Brogel
België is een niet-nucleaire staat met Amerikaanse atoomwapens op zijn grondgebied in Kleine-Brogel. Recent openbaar geraakte NAVO-documenten bevestigden het: Kleine- Brogel maakt deel uit van een quintet van basissen in Europa (Büchel-Duitsland; Aviano-Italië, Incerlik-Turkije; Volkel-Nederland (foto). In totaal gaat het om 150 Amerikaanse atoombommen, waarvan er ca 30 in Kleine-Brogel opgeslagen zijn. In 2013 was er een merkwaardige stellingname van een aantal gekende, oudere politici en enkele bekende Vlamingen, op initiatief van Prof. Tom Sauer en Pax Christi. Ze pleiten voor nucleaire ontwapening in België. Het gaat om twee oud-eerste ministers en de voormalige secretaris-generaal van de NAVO, resp. Jean-Luc Dehaene, Guy Verhofstadt en Willy Claes. Beter laat dan nooit kan men zeggen. Of een kernwapenvrij België en Europa zal lukken is maar de vraag, gezien de meeste Europese landen, waaronder België, besloten de F-16’s te vervangen door de nieuwe Amerikaanse F-35, die ook uitgerust is om atoombommen te vervoeren. Zodoende is de Belgische luchtmacht met de aanschaf van de nieuwe Amerikaanse gevechtsvliegtuigen de onderaannemer gebleven van de Amerikaanse luchtmacht.
Nochtans sluimert er bij de publieke opinie in Vlaanderen een gevoel dat het bestaan van kernwapens, en zeker het gebruik ervan, verwerpt. Er zijn echter belangrijker problemen zoals zwembadterroristen, klimaatbetogers, huisje-tuintje. Van een vredesbeweging is er vandaag geen sprake zoals in de jaren tachtig. Met het opzeggen van belangrijke kernwapenakkoorden door Trump en cs., met de Pentagon- doctrine die orakelt dat een kernoorlog te winnen is, met rare mannen aan de atoomknop is het risico op een atoomoorlog groter dan in de Koude Oorlog. We zouden er best niet al te gerust in zijn.