Michael Gorbatsjov de ex-president van de gewezen Sovjet-Unie heeft al vele keren zijn ongerustheid uitgesproken over de militarisering in de wereld en de retoriek die leidt naar een nieuwe wapenwedloop. Naar aanleiding van de corona pandemie roept hij op tot een nieuwe definitie van veiligheid. (foto Rode Kruis)
Michaël Sergejevitsj Gorbatsjov, 89 jaar, (foto)
was de voormalige secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie van 1985-1991 en de eerste (en laatste) president van de Sovjet-Unie van 1990-1991. Gorbatsjov kwam aan de macht toen de Sovjet-Unie in een diepe crisis zat en het grootste land ter wereld op instorten stond. Gorbatsjov zag dat het zo niet verder kon. Hij lanceerde de hervormingen (perestrojka) en openheid (glasnost). Hij wilde een nieuwe economische politiek, tevergeefs (ook één van zijn voorgangers, Lenin, probeerde dit ooit met de zogenaamde NEP). Hij voerde een nieuw buitenlands beleid gericht op de afbraak van de nucleaire bewapening en het einde van de Koude Oorlog. Hij inspireerde zich voor de economie ook op wat toen China aan het doen was, dat naar een gemengde economie streefde. Zijn hervormingsbeleid bracht echter in de Sovjet-Unie krachten naar boven in de deelrepublieken die leidden tot de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991, met als opvolgersstaat Rusland.
INF en START
Gorbatsjov zal de geschiedenis ingaan als de man die de voornaamste architect was van het verregaande wapenbeheersingsakkoord dat hij ondertekende samen met de toenmalige president van de Verenigde Staten, Ronald Reagan. Zo werd het Intermediate-Range Nuclear Forces (INF)-akkoord ondertekend op 7 december 1987. (foto Russische Iskander raketloader)
Iskander Transport Loader 9T250
Het INF – verdrag verbiedt beide nucleaire wereldmachten nucleaire en conventionele raketten van 500 tot 5.500 km reikwijdte (Lucht- en zee gelanceerde raketten vielen niet onder dit verdrag). De raketten moesten tegen 1 juni 1991 vernietigd zijn. En beiden kwamen akkoord om mekaars militaire installaties te inspecteren. Op die datum waren er in totaal 2.692 wapensystemen vernietigd: 846 van de VSA en 1846 van de Sovjet-Unie. Tweeëndertig jaar later, op 2 februari 2019 schortte de Amerikaanse president Donald Trump het verdrag op, zogezegd omdat de Russen zich niet aan de afspraken hielden. Op zijn beurt schortte Moskou ook het verdrag op.
Over de lange afstandraketten (boven de 5.500 km) bestaat een zogenaamd START-verdrag (Strategic Arms Reduction Treat) dat in 2021 afloopt (foto, Amerikaanse oorlogsvliegtuigen)
. Volgens de Russen is dit akkoord de hoeksteen voor de mondiale veiligheid. De Amerikanen willen dat China erbij betrokken wordt. China stelt dat zijn raketsystemen enkel met defensieve doeleinden bestaan, en alleen gebruikt zullen worden indien het land aangevallen wordt. En er dus geen reden bestaat om zijn defensieve capaciteit te verzwakken. Bijgevolg weigert China daarover te onderhandelen met Washington. Rusland eerbiedigt de houding van China.
Covid-19 en veiligheid
Met dit alles vergroot de kans dat we terug in een nucleaire wapenwedloop verzeild geraken. Daarover maakt Michael Gorbatsjov zich erg ongerust. Een nucleaire wapenwedloop zal enorm veel middelen vereisen en de veiligheid op deze planeet erg wankel maken. Naar aanleiding van de corona pandemie schreef hij een opinie bijdrage in het Amerikaanse weekblad Time. In dat artikel roept hij op naar aanleiding van het Covid-19 pandemie een nieuwe definitie te geven van het concept veiligheid en daarvoor een nieuwe strategie te ontplooien.
Gorbatsjov: “De Covid-19 pandemie bewijst dat de regeringen, die aan veiligheid denken in militaire termen, verspillen simpelweg geld en mankracht”. Volgens de ex-president van de Sovjet-Unie moeten de bewapeningsuitgaven op wereldvlak drastisch beperkt worden om projecten te financieren waaraan de mensheid behoefte heeft. De ex-Sovjetleider roept de wereld op afstand te nemen van de hard power op het vlak van internationale relaties. Hij is speciaal bezorgd over de strategie vandaag die ons naar de rand van de afgrond leidt. Gorbatsjov in Time verwijst naar de oorlogen in het Midden Oosten die gaande zijn (Syrië, Jemen, Iran). “Waar we nood aan hebben is het herdenken van het concept veiligheid. Zelfs na de Koude Oorlog werd veiligheid beschouwd in militaire termen. In de loop van de voorbije jaren hebben we alleen maar horen spreken over wapens, raketsystemen en luchtaanvallen”.Volgens Gorbatsjov “onderlijnt de Covid-19 pandemie dat de dreigingen voor de veiligheid van de mensheid planetair zijn. Ze kunnen alleen opgelost worden door de collectieve actie van naties en staten. De enorme middelen aan mensen en kapitaal die aan wapens besteed worden, moeten aangewend worden om crisissen zoals een pandemie het hoofd te bieden. Het prioritaire doel van regeringen moet zijn de mens en de natuur te beschermen in naam van onze veiligheid. Om onze veiligheid te verbeteren moeten middelen vrij gemaakt worden voor voedsel, de toegang tot zuiver water, de milieubescherming en de gezondheidszorg in de post-corona periode.” Alle inspanningen zullen mislukken indien de regeringen geld blijven verspillen aan de wapenwedloop, waarschuwt hij. “Het eerste wat regeringen na de corona crisis moeten doen is zich engageren voor een massieve demilitarisatie door de budgetten daarvoor gevoelig te verminderen.
Volgens de Vlaamse vredesorganisatie Vrede vzw (SIPRI-gegevens) stegen de militaire uitgaven in de wereld tot 1.822 miljard dollar of een stijging van 2,6% in vgl. met 2017. De Verenigde Staten (VS), China, Saoedi Arabië en Frankrijk vormen de top 5. Ze zijn samen goed voor 60%. De VS alleen besteedt 36% van de totale uitgaven. Voor het fiscale jaar 2020 voorziet de regering Trump voor 718 miljard dollar. Rusland is conventioneel een militaire dwerg tegenover de NAVO. Het land staat op de 6e plaats in militaire uitgaven. De NAVO lidstaten geven 52% of 963 miljard dollar uit op het wereldtotaal. Hoewel Rusland slechts 6% uitgeeft van dat bedrag in vgl met de NAVO blijft het Westers NAVO-bondgenootschap de goegemeente doen geloven dat Rusland een militaire bedreiging zou zijn voor onze veiligheid.
Veiligheid zonder raketten
Gorbatsjov is niet de enige die anders denkt over veiligheid naar aanleiding van de Covid-19 pandemie. Heel wat mensen beginnen anders te denken, nu ze geconfronteerd worden met een nooit geziene aanval op onze veiligheid door de corona pandemie: van lijf en leden maar ook op de veiligheid in het sociale leven en de economie, zonder dat één schot of raket wordt gelanceerd. Covid-19 is een onzichtbare, microscopische vijand die je niet ziet, ruikt of smaakt maar wel duizenden mensen ziek maakt waarvan velen eindigen in een doodskist. Het blijkt dat we door besparingen en onverschilligheid, ondanks waarschuwingen van wetenschappers en instituten, slecht voorbereid zijn en over geen vaccin beschikken voor onze veiligheid. Elementaire uitrusting (mondkapjes, kledij, schermen,…) in ziekenhuizen,(foto)
rusthuizen voor oude mensen is schaars. Door besparingen en personeelstekorten kraken of imploderen gezondheidssystemen. Vandaag zitten we aan 2,6 miljoen besmette mensen en 154.000 doden. Vooral West-Europa is zwaar getroffen, met op kop Italië, Spanje, Frankrijk, Groot Brittannië, samen goed voor 76.000 doden, België volgt op de 10e plaats met 5.453 doden. De Verenigde Staten tellen 37.175 doden. Ook zijn er 577.060 patiënten genezen met als koploper Duitsland (85.400), op de 13e plaats België (8.348).(bron: John Hopkins University- VSA).
