Naar aanleiding van de strijd tegen het corona virus Covid-19 valt andermaal de inzet op van Cubaanse artsen in verschillende landen. Dat is geen toeval. Cuba heeft als sinds het ontstaan in 1960 onder de leiding van Fidel Castro grote nadruk gelegd op de gezondheidszorg voor het Cubaanse volk en het biotechnologisch onderzoek.De Cubaanse medische hulp aan landen die te maken hebben met het Covid-19 virus heeft een lange geschiedenis. Het is sinds Fidel Castro en zijn kompanen als bevrijders hun blijde intocht deden in Cuba en er de macht overnamen van de rechtse dictatuur van generaal Batista. Zo begon in Cuba de strijd om het land uit de onderontwikkeling te halen. Eén van de prioriteiten was, het opbouwen van een kwaliteitsvol en gemakkelijk toegankelijk gezondheidssysteem in Cuba. En daaraan gekoppeld de utbouw van internationale medische samenwerking in verschillende landen.“Ons thuisland is een deel van de mensheid en daarom gaan we naar landen waar we uitgenodigd worden en aanwezig moeten zijn. Onze medische opleiding is niet alleen wetenschapelijk, maar steunt ook op de humanistische aarden.”, dat zegt Dr. Carlos Ricardo Perez Diazuit, delegatieleider voor de expeditie van Cubaanse artsen en verpleegsters die op 21 maart jl. neergestreken zijn in Noord- Italië, Lombardije, de regio die het zwaarst getroffen is door het corona virus Covid-19.(foto)
Cubaanse soft power
Velen zullen zich afvragen hoe een klein land, dat sinds 1962 onder een Amerikaanse economische en politieke boycot leeft, de wereld helpt in ‘haar’ oorlog tegen de pandemie van het Covid-19? Deze vraag stellen is niet weten welke de belangrijkste erfenis is van de Cubaanse revolutie van 1959 en nog steeds actueel is. De boven vernoemde Dr. Perez Diaz verwijst hiervoor naar een toespraak van Fidel Castro op 6 mei 2003 in Buones Aires waarin hij verklaarde: “Ons land laat geen bommen vallen op andere mensen…Ons land heeft geen nucleaire, biologische- of chemische wapens…Cuba heeft daartegenover duizenden artsen opgeleid en bewust gemaakt om mensen te redden. Tienduizenden artsen hebben in de loop der jaren internationaal hun diensten verleend op de meest afgelegen en onherbergzame plaatsen.”Dat is de opvatting van de Cubaanse soft power. Veel van de dokters die op 21 maart 2020 in Italië zijn aangekomen hebben al in Haïti gewerkt tijdens de cholera-epidemie of de aardbeving van 2010. Of in West-Afrika tijdens de ebola epidemie in 2014. De Cubaanse artsen staan bekend voor hun expertise en het beheren van gezondheidscrisissen en de bestrijding van epidemies.
8,2 dokters per 1000 inwoners
De wereldwijde reputatie van de Cubaanse geneeskunde is te danken aan de lange geschiedenis van weerstand en innovatie van de Cubaanse leiding en het volk tegen de Amerikaanse economische boycot, politieke aanvallen en zelfs vele pogingen tot het vermoorden van het leiderschap door de Amerikanen nadat Fidel Castro een nieuw progressief bewind installeerde in 1959. Om een antwoord te vinden op die boycot en sabotage hebben Fidel Castro en zijn strijdmakker Che Guevara
(foto, Cubanismo.be), zelf arts, zich sinds 1960 ingespannen om een antwoord te vinden. Ze ontwikkelden in Cuba een performant gezondheidssysteem, met hulp van de Sovjet-Unie, gekoppeld aan intensief wetenschappelijk onderzoek in Cuba.
Na goed vijftig jaar sociale revolutie onder de leiding van de Communistische Partij, is volgens de Wereldbank Cuba het land met het hoogste aantal dokters per hoofd van de bevolking. Met 8,2 dokters per 1000 inwoners in 2017, ligt het ver voor op Zweden (5,4), Zwitserland (4,2), Frankrijk (3,2), en de VSA (2,6). De geneesmiddelen zijn gratis voor de Cubaanse burgers en veel goedkoper dan in de VS bijvoorbeeld. Er zijn allerlei medische specialisaties, maar de Cubanen zijn bijzonder bekwaam in de oncologie en de oogheelkunde. Cuba bewijst zich ook in het biotechnologisch onderzoek. Recent leerden we het Interferon Alfa 2B – kennen, ook wel Infrec genoemd in de strijd tegen het covid-19 virus in China. Voor alle duidelijkheid: het was niet het ultieme geneesmiddel, maar hielp de besmetting vertragen. In 2015 feliciteerde de Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties (WHO) Cuba omdat het de eerste land was in de wereld dat de overdracht van HIV en aangeboren syfilis van moeder op kind elimineerde.
Cuba in de wereld
Sinds 1960 bestaat de internationale medische samenwerking van Cuba enerzijds in het enerzijds uitsturen van medisch personeel naar het buitenland of het verwelkomen van patiënten en anderzijds het opleiden van medische studenten in Cuba. Volgens de Franse krant l’Humanité namen in totaal 400.000 gezondheidswerkers deel aan medische missies in 164 landen, waaronder Oekraïne in 1986, na het ongeluk in de kerncentrale van Tsjernobyl, waar 2.600 mensen werden behandeld door Cubaanse artsen. In de strijd nu tegen Covid-19 worden Cubaanse artsen ingezet in 37 landen over de gehele wereld. Ook worden zieken behandeld die in het thuisland niet terecht kunnen. Zo werd in Havana Kim Phuc behandeld. Het was het kleine Vietnamese meisje, dat met verbrande huid, naakt over straat liep op de vlucht voor de Amerikaanse napalm bombardementen. De foto ervan werd wereldberoemd.
In Venezuela werken zo’n 20.070 Cubaanse artsen, verplegers en verpleegsters. In 2003 bijv. lanceerde president Hugo Chavez in de steden Barrio Adentro en Milagro medische programma’s. Gedurende de eerste tien maanden in 2005 hielp het Milagro- programma voor oogheelkunde het gezichtsvermogen herstellen van bijna 80.000 Venezolanen die vnl. aan staar en glaucoom leden. In ruil genoot Cuba voordelen voor levering van Venezolaanse olie en andere grondstoffen.
Van Algerije tot West-Afrika
Het eerste land waarnaar een zending Cubaanse gezondheidswerkers werd gestuurd was Algerije in 1963. Dit, als gevolg van een tekort aan personeel door de terugtrekking van Franse dokters, tijdens de dekolonisatie strijd. De Cubaanse brigade was samengesteld uit 53 artsen en technici. Vandaag bestaan er nog Cubaanse ziekenhuizen in het land vnl. op het vlak van oogheelkunde. Er zijn minstens drie hospitalen in Algerije die vandaag nog actief zijn. Vandaag werken er 50.000 Cubanen in het land. Ze zijn geïntegreerd in de centrale diensten van meerdere Algerijnse ziekenhuizen vnl. in het zuiden van het land in Djelfa, Adrar, El Oued en Tamanrasset.
In de jaren zestig- zeventig verleenden Cubaanse medische ploegen steun in Guinee-Bissau, Angola, Nicaragua. Ook om de gevolgen van de vernielingen van de orkanen ‘George’ en ‘Mitch’ (1998) in Centraal Amerika op te vangen in de Dominicaanse republiek, Honduras, Guatemala, Haiti en Belize.
Naar aanleiding van de orkaan Katrina in de Verenigde Staten in 2005 lanceerde gouverneur van Louisiana een oproep naar de internationale gemeenschap voor dringende medische hulp.. De Cubaanse regering reageerde onmiddellijk door binnen de 48 uren een contingent van 1.600 dokters en verpleegkundigen te sturen gespecialiseerd in hulp bij deze catastrofes. Ze beschikten ook over 36 ton medische materiaal en geneesmiddelen. Wat gebeurde er? Het Cubaanse voorstel bleef zonder antwoord van de regering Bush jr. De orkaan maakte 1.800 slachtoffers waaronder vooral de armste Amerikanen. Zoals algemeen geweten is, is de gezondheidszorg één van de duurste en minst efficiënte van de ontwikkelde kapitalistische wereld. De levensverwachting daalt in de VSA. De slachtoffers in Louisiana hadden de hulp van de Cubanen echt kunnen gebruiken.
In 2014 brak de dodelijke ebola besmetting uit in het westen van Afrika. Cuba stuurde 165 dokters en verpleegkundigen naar het rampgebied. In oktober 2014 bedankte de toenmalige minister van buitenlandse zaken van de Verenigde Staten, John Kerry, in een officieel persbericht van het State Department het zorgpersoneel van Cuba voor zijn rol in de strijd tegen de ebola besmetting, die vele malen rampzaliger was dan de huidige Covid-19 besmetting. Ook de New York Times (NYT), die weinig sympathie heeft voor het socialistische patriottisch experiment in Cuba, schreef in oktober 2014 een artikel onder de titel: “De indrukwekkende rol van Cuba in verband met de strijd tegen ebola”. De New York Times toonde zich erg kritisch voor de rol van de Verenigde Staten en andere rijke landen die geld beloofden. “Alleen Cuba en enkele NGO’s deden waaraan de strijd tegen ebola het meest nood had: professionele gezondheidswerker op het terrein”. De NYT stelde dat “Fidel Castro had laten weten dat de VSA en Cuba hun meningsverschillen opzij moeten zetten in de strijd tegen ebola”. De NYT gaf Fidel Castro gelijk.
Gezondheidshulp bron van buitenlandse deviezen
Cuba is een socialistisch land en wordt sinds 1960 geboycot door de VSA. Er was kortstondig een dooi tussen het eiland en de supermacht onder president Barack Obama
(foto met links Raul Castro, president Cuba). Het was een historisch bezoek van een Amerikaanse president aan Cuba, het eerste sinds 88 jaar. Hij bezocht het land en opende er zelfs een Amerikaanse ambassade. Onder zijn opvolger, de extreemrechtse vastgoed oligarch Donald Trump, is de vijandigheid er weer op alle fronten. Het is duidelijk dat de economische boycot de ontwikkeling van het eiland ernstig afgeremd heeft, zeker na de val van de Sovjet-Unie, de grote economische partner van Cuba. Het Cuba van Fidel Castro moest dus van in het begin op zoek naar alternatieve inkomsten om niet volledig afhankelijk te zijn van de steun van de Sovjet-Unie.
De medische hulp van Cuba naar andere landen is voor de Cubaanse regering een vorm om de broodnodige deviezen te verwerven. Zo is de medische hulp vnl. in rampgebieden en in arme en afgelegen gebieden goed voor een jaaropbrengst van 6,3 miljard dollar in 2018. In 35 van de 62 landen factureert Cuba de medische dienstverlening of krijgt soms in natura er basisproducten voor terug zoals bijv. landbouwgewassen of olie. Deze coöperatief gerichte diensten met andere landen is een echte motor van de Cubaanse economie en, samen met het toerisme, de voornaamste deviezenbron (het toerisme bracht in 2016 2,8 miljard dollar op). De deviezen die de medische diensten als exportproduct opbrengen worden geïnvesteerd in het openbaar gezondheidssysteem dat gratis is voor alle Cubanen, zoals de grondwet van het land voorschrijft.
In extreemrechtse middens van Cubaanse ballingen die in Florida wonen en de imperiale middens van Washington, is het socialistische Cuba nog altijd een pijnlijk kiezeltje in de schoen. Tegen landen die zich van het neoliberale, kapitalistische juk van Washington willen verlossen, wordt door de regering van Donald Trump vandaag een fanatieke campagne gevoerd op alle fronten. In Brazilië kwam de extreemrechtse Jair Bolsonaro aan de macht die als één van de eerste maatregelen, zowat 8.000 Cubaanse zorgverstrekkers, in arme en afgelegen gebieden, het land uitgooide. (deze Cubaanse zorgverstrekkers werden in Brazilië aangetrokken door de linkse Braziliaanse presidenten Lula en Rousseff die de voorgangers waren van Bolsonaro). Onder de invloed en de macht van Washington hebben de extreemrechtse regeringen van Ecuador, Bolivia ook duizenden Cubaanse dokters het land uitgezet, nadat deze ook zoals in Brazilië, door voorgaande linkse regeringen werden aangetrokken om mede antwoord te geven op de enorme noden.
Washington noemt de Cubaanse zorgverstrekkers “slaven” die als propaganda instrument worden gebruikt. Beschuldigingen die in vele Westerse pussycat media op onverschilligheid botsen of worden overgenomen. De Cubaanse president Miguel Diaz-Canel
(foto) heeft deze “leugenachtige, immorele en perverse beschuldiging” aangeklaagd. De Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken, Bruno Rodriguez verwerpt ook de eenzijdige en unilaterale beschuldiging van de Amerikanen die Cuba plaatsen in de ergste categorie van landen die de mensenrechten schenden. De chef van de Cubaanse diplomatie benadrukt dat “Washington niet de morele autoriteit heeft om ons land te beoordelen na jarenlange sabotage en boycot”. Dr. Michael Cabrera, vice- directeur van de Cubaanse Eenheidscentrale van de Medische Samenwerking stelt dat de “Cubaanse dokters en verpleegkundigen die in het buitenland werken, hebben hogere voordelen dan deze die zij in Cuba ontvangen”. Hij legt uit dat de zorgverstrekkers die naar het buitenland vertrekken een contract tekenen en zowat 300 à 900 dollar per maand ontvangen bovenop hun salaris in Cuba.
Meriem Laribi
(vertaling- bewerking uit RT France)
