De corona pandemie heeft veel zoniet alles te maken met de economische pandemie van de neoliberale globalisering, die al veertig jaren woekert. Om het risico op pandemieën en financiële crisissen drastisch te verminderen moet de wilde globalisering in de vergeetput, en plaats maken voor een democratisch, humaan en ecologisch alternatief dat zoveel mogelijk lokaal verankerd is.(foto Rode Kruis)
Velen zeggen dat er een voor- en een na- corona (Covi-19) tijdperk zal bestaan. Er doen nu allerlei scenario’s de ronde over de post- corona pandemie. Maar niemand heeft vandaag een glazen bol voor de toekomst. Wel zien we manoeuvres van bepaalde groepen en de geschiedenis leert ook wat. Covid-19 mag je niet vergelijken met bijv. de Spaanse griep honderd jaar geleden. De laatste was een killer, Covid-19 is eerder een onheilsspellend voorteken voor wat nog komen kan deze eeuw. De globalistische machtselites zijn koortsig aan het werk om de schade te beperken en er zo voordelig mogelijk uit te komen. De darwinisten onder hen beleven mooie tijden: de natuurlijke selectie doet zijn werk volgens hen. In de neoliberale ideologie van het rampenkapitalisme, wordt elke natuurramp, epidemie, oorlog, als een kans gezien voor de versterking van de greep van het turbo kapitalisme. Naomi Klein
(foto) schetst in een dik boek “De shockdoctrine, de opkomst van het rampenkapitalisme”(2007) vele voorbeelden uit het recente verleden over hoe elke natuurramp, crisis of schok in een land mogelijkheden biedt aan de elite om de staat en de samenleving verder te privatiseren en over te leveren aan het winstbejag, gebruik makend van de angst en verwarring van de bevolking. Met Covid-19 is schaarste aan een efficiënt vaccin aan het licht gekomen. De staat is de meid voor het vuile werk in de ogen van neoliberale extremisten die zelfs socialistische en communistische maatregelen nemen (opvorderingen van bedrijven, nationaliseringen, verbieden dividenduitkeringen,…). De staat moet nadien wel de plaats ruimen en liefst terug in zijn kot gaan. Daartegenover staat het volk dat misschien zijn lot in eigen handen zal nemen na deze pandemie. Ze zullen zich voegen bij de vele duizenden die voor de corona crisis wereldwijd al gemobiliseerd waren tegen het rampenkapitalisme.
Luxfer
In Frankrijk bijv. is al vele maanden de Gele Hesjes beweging aan de gang, zijn honderdduizenden Fransen en hun vakbonden in het getouw tegen de sociale afbraakplannen voor de pensioenen. Op 7 april jl. lanceerden een vijftiental Franse linkse organisaties, vakbonden, Greenpeace, Oxfam, Attac, boerenorganisaties een petitie aan de Franse regering. In deze petitie worden de Fransen opgeroepen om hun stem te laten horen tegen het beleid van president E. Macron en de neoliberale wanorde. Er moeten naast de directe strijd tegen het Covid-19, structurele beslissingen worden genomen. De petitie stelt vier dringende maatregelen voor. Onder meer het verplichten van privé medische bedrijven om zich actief in te schakelen in de strijd tegen Covid-19, het opschorten van dividenden, het terugkopen door de staat van aandelen en verminderen van bonussen van CEO’s. De miljarden euro’s die in de Europese landen zullen worden geïnjecteerd moeten gericht zijn op sociale- en ecologische behoeften van de bevolking. De niet ecologisch gerichte en sociaal onrechtvaardige economie moet nieuw leven worden ingeblazen door te stoppen met besparingen in de overheidsbedrijven, rechtvaardiger belastingen, heroriëntatie van de landbouw, de industrie en diensten. Er moet een belasting op grote fortuinen komen, belastingen op financiële transacties en een echte strijd tegen de grote fiscale fraude.
Het Covid-19, is een dodelijk destabiliserend bijproduct van de globalisering als vroedvrouw van rampen, crisis, oorlogen. De globalisering is het verhaal van de multinationals die uitwijken naar lage loon landen om de arbeidskosten te verlagen, milieuregels te ontlopen, belastingen te ontwijken en aandeelhouders te bedienen met vette dividenden. Zo werden Europese productiebedrijven verplaatst naar lage loon landen in naam van de vrije marktwetten, de concurrentie en het winstbejag gedekt door vrijhandelsverdragen. Zoals nu blijkt heeft dit ons afhankelijk gemaakt van productie eenheden op 10.000 km ver, in lage loon landen, voor medicijnen en elementaire beschermingskledij. En tegelijk werden intern in onze landen door besparingen, de gezondheidszorg en de rusthuizen naar de rand van de afgrond geduwd. Het absolute dogma van de “vrije markt” sloot of verkocht strategische bedrijven in de gezondheidszorg. Het voorbeeld van het lot van het Franse zuurstofflessenbedrijf Luxfer in Gerzat (Puy-de-Dome) illustreert één en ander. Het bedrijf was in Britse handen en was voor zijn sluiting in 2019 het enige bedrijf in Frankrijk voor het produceren van medische zuurstofflessen. In 2018 werd beslist het bedrijf te sluiten en te delocaliseren. De vakbond CGT en de linkerzijde (KP en LFI, de PS) verwijten aan de Britse eigenaar om het bedrijf bewust verliezen opgestapeld te hebben, om het dan te kunnen sluiten. Naar aanleiding van Covid-19 lanceerde een militant van de vakbond CGT, die op het bedrijf werkte, een petitie om de fabriek te heropenen. Volgens de militant, produceerde het 140.000 zuurstofflessen per jaar voor gebruik in de ziekenhuizen. Hierop aansluitend diende de communistische volksvertegenwoordiger André Chassaigne
(foto) een wetsvoorstel in om de zuurstofflessenfabriek te nationaliseren. Hij werd gesteund door de andere linkse partijen (PS en LFI) plus een deel van de rechterzijde waaronder het rechts populistische RN (het vroegere Front National). Dit voorstel werd door de minister van Economie Bruno Le Maire afgewezen. Hoewel president Emmanuel Macron naar aanleiding van de Covid-19 crisis openlijk verklaarde dat: “de pandemie met Covid-19 aantoont dat er goederen en diensten zijn die zo essentieel zijn voor het land, dat ze buiten de wetten van de vrije markt moeten geplaatst worden”. Hiermee werd een kans gemist op een nieuw protectionisme en het invullen van de Franse soevereiniteit.
Schoenen Torfs en hoevewinkels
Sommigen denken dat er zomaar na deze pandemie er alternatieven en politieke veranderingen ten gunste van een sociaal rechtvaardig en duurzaam regime tot stand zullen komen. Crisissen zoals deze pandemie kunnen een versneller zijn in het bewustzijn. Maar veertig jaar neoliberale indoctrinatie laat zijn sporen na. Wel groeit de oppositie tegen het grootkapitaal (al voor de Covid-19 pandemie). Maar echte politieke alternatieven worden nog niet massaal gedragen. De poortwachters van het neoliberale beleid kunnen nog altijd rekenen op een grote aanhang.
Deze Covid-19 pandemie kan een extra katalysator zijn. We kunnen beginnen met een aantal taboes te doorbreken. Zo bijv. in verband met het protectionisme. In de neoliberale praatjes en cursussen is dat als vloeken in de kerk. Vrijhandel is de boodschap. Vrijhandel is in feite het protectionisme van de multinationale ondernemingen. Het is de hefboom van de multinationale ondernemingen naar meer macht en winsten en de verovering van nieuwe markten, al dan niet met oorlog (in de top 100 van de sterkste economische entiteiten zijn er 47 multinationals en 53 staten). Vrijhandel is de speerpunt voor de aanval op de welvaartsstaten en de volksbewegingen (vakbonden, milieuorganisaties). Vrijhandel is geen sprookje van Disneyland, het is voor miljoenen een nachtmerrie. We pleiten voor deglobalisering en een nieuw protectionisme.
Zoals de technologische evolutie, met supersnelle computers, en honderden satellieten in de ruimte een enorme logistieke steun is voor de globalisering vandaag, zo kunnen de technologische verworvenheden ook ingezet worden voor een nieuw protectionisme. We halen de voorstellen van een Londense denktank terug van onder het stof, maar ze zijn nog steeds actueel. Deze denktank stelt: “Protect the local, globally” of “Bescherm het lokale, wereldwijd” De denktank verwerpt de vrijhandelsakkoorden als schadelijk voor de democratie, de culturele identiteit van natiestaten, de sociale rechten en het leefmilieu. Het uitgangspunt van het nieuw protectionisme is: een politiek beleid gericht op een maximum aan lokale handel tussen gevarieerde en duurzame lokale economieën en een minimum aan lange afstandshandel (Lokaal is dan een deel van een land of een land zelf, regionaal is dan een groep van landen bijv. Europa, Noord-Amerika, Oost-Azië). De denktank doet zeven voorstellen
Vooreerst moeten controlemaatregelen worden ingevoerd zoals toltarieven en quota’s op lokaal of regionaal vlak. Dit moet toelaten dat strategische producten en binnenlands te maken goederen, zoals voedsel, medisch materiaal, diensten, openbaar vervoer,.. zoveel mogelijk zelf worden geproduceerd. Al wat niet lokaal kan geleverd worden, moet regionaal aangekocht worden. Lange afstandshandel van 10.000 km ver is de allerlaatste mogelijkheid. Wouter Torfs, CEO van het schoenenbedrijf Torfs, (foto)
vraagt, nu zijn winkels gesloten zijn door het Covid-19, om uit solidariteit binnenlands te kopen. In een open brief stelt hij dat: “Als je iets koopt –nu oneline of later in de winkel- doe het dan alsjeblief bij een Belgisch of lokaal bedrijf. De Zalando’s en Amazons van deze wereld, zullen onze gezondheidszorg niet betalen. Belgische bedrijven wel. Na corona zal het nooit meer hetzelfde zijn. Maar er kan iets moois voor in de plaats komen. Meer verbinding, meer lokaal, alles een beetje kleiner.” Ook de Vlaamse hoevewinkels
(foto) kennen een boost n.a.v. Covid-19. Hiermee zetten enkele consumenten de multinationale supermarkten buiten spel en maken ze de voedselketen van product naar de consument korter. Jarenlang zijn boeren, fruit- en groentekwekers de speelbal van de multinationale supermarkten. Ze lijden vaak in stilte. Het optreden van multinationals tegenover deze zelfstandigen doet soms denken aan gangsterorganisaties. Afpersing, en oplichting zijn schering en inslag: zoals late betalingen voor beperkt houdbare producten, laattijdige annulering van bestellingen, eenzijdige wijziging van contracten. Onze afzetmarkt teruggeven aan de Vlaamse ondernemers en lokale kmo’s zal de geeuwhonger naar winsten van giganten ernstig kunnen temperen. En het gesleur met goederen in de lucht en op zee
(foto) gevoelig verminderen.
Bescherm het lokale, wereldwijd
Kapitaal lokaal verankeren. Door vrijhandel en door de ongeremde deregulering van kapitaalstromen hebben de nationale staten minder en minder controle over hun economie. Het geld vliegt de wereld vrij rond, vaak naar belastingparadijzen. Controle op de banken en op pensioen-, verzekerings- en investeringsfondsen moeten ervoor zorgen dat kapitaal in de eerste plaats geïnvesteerd wordt daar waar het voortgebracht wordt of waar het meest nodig is. Democratische controle op het kapitaal moet beschouwd worden als de conditio sine qua non om staten toe te laten geld te mobiliseren voor ecologische en sociaal rechtvaardige projecten en om werkgelegenheid te creëren. De omvang van bedrijven dient beperkt te worden. Er is wetgeving nodig voor het herinvesteren van winsten in de samenleving. Controles op multinationals. De toegang van multinationals tot de markt is afhankelijk van de regel: zich hier vestigen om hier te verkopen en niet louter export gericht. Deze regel is van toepassing voor een lokale entiteit, voor grootschalige industrie zoals vliegtuigbouw is een regio (Europa,VSA, Rusland…) het kader. Een wetgeving op bedrijven en op hun boekhoudingen dient de prijsbepaling van transfers onder controle te houden alsook het overhevelen van bedrijfswinsten naar het buitenland en van persoonlijk bezit. Concurrentiebeleid. Er moet en procentuele grens bepaald worden voor het marktaandeel van een vennootschap. Nieuwe bedrijven moeten door leningen, overheidssubsidies en schenkingen aangemoedigd worden op de markt te komen. Dat scherpt lokale concurrentie aan om impulsen te geven voor nieuwe en betere producten, tot een doeltreffender gebruik van hulpmiddelen en tot meer keuzemogelijkheden. Overdracht van informatie en van technologie moet wereldwijd aangemoedigd worden om de doelmatigheid van lokale concurrentie te verbeteren. Het leefmilieu beschermen. Dit vraagt verregaande maatregelen. Dat betekent het waarderen van het lokale, minder langeafstandsvervoer, minder energieverbruik en dus minder vervuiling. De noodzaak om internationaal concurrentieel te zijn, die in de huidige globalisering is ingebakken, leidt onvermijdelijk tot het opofferen van maatregelen van milieubescherming en van sociale zekerheidsrechten.
Europa zou het kunnen
Decentralisatie van de politieke macht, handel voor zelfredzaamheid. De lokale economie vraagt de inzet van vele mensen. Die ruime inzet gaat hand in hand met een brede politieke en democratische controle en aansprakelijkheid op lokaal vlak. De Wereldhandelsorganisatie moet worden hervormd tot een organisatie voor duurzame handel.
De EU is een bij uitstek neoliberaal project met vrijhandel in de top van de nok. Patronale lobbygroepen en de bureaucratie in Brussel behartigen de belangen van de multinationale industrie en bankwezen. Maar, volgens de denktank is Europa groot genoeg om radicale veranderingen op te leggen aan geldspeculanten en multinationale ondernemingen. Het grootkapitaal en de big business kunnen het zich niet veroorloven 500 miljoen consumenten (na China- India) links te laten liggen. De 21e eeuw zal politiek beheerst worden door de gapende kloof tussen de verdedigers van de globalisering, vrijhandel en het lokale, regionale niveau.
De Covid-19 pandemie illustreert de gevaren van de neoliberale globalisering. Vrijhandel is het juridisch kader voor het protectionisme van de multinationale industrie en financiële groepen. De pandemie is een vergiftigd geschenk van de globalisering die duizenden doden eist. De gezondheidssystemen kraken of gaan over kop, onder meer door jarenlange besparingen. Sociale bewegingen en de nationale staten moeten terug in een nieuw protectionisme een sleutelrol spelen in het sociaal- economisch beleid. “Protect the local, globally” “Bescherm het lokale, wereldwijd”.
