We hebben technologie in Vlaanderen die wereldvermaard is. Maar voldoende mondmaskertjes produceren of in een strategische stock voorzien om levens te redden in de corona (Covid-19) besmetting gaat niet. De maskertjes moesten in allerijl overgevlogen worden vanuit het verre China. Het illustreert perfect de waanzin van een wilde geglobaliseerde economie (foto Rode Kruis).
In een economie en samenleving waarin de vrije markt wereldwijd de wet dicteert komt men tot rampzalige toestanden, waarvan deze corona pandemie de kroon(!) op het werk is. Het is een “geglobaliseerde’ epidemie geworden, en daarom pandemie genoemd. Ze begon in China, uitdeinend tot in Europa en het militair machtigste maar ook sociaal achterlijkste kapitalistische land van de wereld: de Verenigde Staten. Het is de eerste keer, in honderd jaar (sinds de Spaanse griep), dat de VS door een grote wereldcrisis in het land zelf wordt getroffen waarin de terreuraanslag in New York of de financiële crash in Wall Street (2008) een fait divers zullen worden. De VS worden door corona aangevallen op zijn zwakste punt: een kostbaar, maar kreupel gezondheidssysteem, behalve voor de rijken. De pandemie dringt door tot in het sociale, individuele weefsel van samenlevingen, miljoenen mensen kunnen er door getroffen worden vnl. bij sommige kwetsbare mensen tot de dood erop volgt. De sociale, economische politieke en psychologische gevolgen kunnen vandaag niet worden ingeschat met samenlevingen die plat liggen, met volkeren die thuis, vaak in kleine krottige ruimten samen moeten wonen gans de dag, een economie die stilligt, een gezondheidssysteem (als er al een is) onder zware druk.
De wilde globalisering
De uitbraak van de corona pandemie staat niet los van de geglobaliseerde wereld waarin we leven. De neoliberale globalisering is het verhaal van de vnl. westerse multinationals. Deze wereldbedrijven hebben sinds het einde van de tweede wereldoorlog in 1945 hun vleugels uitgeslagen en vliegen naar einde en ver. Tot 1980 hadden de nationale staten enigszins controle op een gereguleerde kapitaalmarkt. In 1980 werden alle wolven losgelaten onder Reagan en Thatcher met de deregulering van de markten, de privatiseringen en de aanval op de welvaartsstaat. Multinationals zijn vandaag verantwoordelijk voor de mondiale goederenstromen in cargovliegtuigen en reuze containerschepen
(foto). Ze transporteren grondstoffen, half afgewerkte producten en de eindgoederen voor de consumentenmarkt. Ze kappen miljoenen jaren oude wouden voor veeteelt en palmolieplantages, boren naar olie in kwetsbare natuurgebieden, maken kleren met slavenarbeid, voeren kippenbouten, met EU-steun, naar West-Afrika waardoor de lokale boeren failliet gaan en emigreren, ze vissen de oceanen leeg met grote visfabrieken, er is massaal geleur van dieren en vlees over de wereld inbegrepen handel in wilde dieren die met uitsterven bedreigd worden. Of, weggerukt uit hun natuurlijke habitat, virussen verspreiden. Wereldwijd slaan ze hun vleugels uit om belastingen te ontwijken in belastingparadijzen w.o. vele Belgen in bijv. Monaco (foto)
, milieuregels aan hun laars te lappen en vooral om aandeelhouders ter wille te zijn. Vrijhandelsverdragen maken dit mogelijk zoals CETA en TTIP waarin zelfs voorzien wordt in geprivatiseerde arbitragehoven. Zo worden reusachtige winsten gemaakt en geparkeerd in belastingparadijzen. Geschat wordt dat er ongeveer 7 à 10.000 miljard euro geparkeerd staat. Ondertussen kreunen landen en volkeren onder overheidsbesparingen. De farmasector en de overheden vonden het niet rendabel om vaccins tegen Covid-19 te ontwikkelen terwijl de experten, de virologen erom vroegen. Er is ook het Westerse militair-industrieel complex dat de met haar collaborerende politici de “ globale eeuwige oorlog” voert. Het leed en destructie dat daardoor aangericht wordt is niet te overzien. Saskia Sassen een Nederlandse sociologe schreef in haar boek ‘Expulsions Brutality and Complexity in the Global Economy”’(2015): “ We hebben niet alleen met roofzuchtige elites te maken, maar ook met roofzuchtige systemen, waartoe technologie behoort. En vergeet niet de wet. Veel misbruik op het gebied van boekhouding, belastingen en financiële compensatie voor topbestuurders van multinationals is legaal. Dus is het niet genoeg om alle superrijken neer te schieten. Dat werkte misschien in de Franse revolutie. Maar nu niet meer. We hebben te maken met systematische samenhangen die individuele mensen overstijgen”.
Het dogma van de “vrije markt” wankelt
De wilde, neoliberale globalisering steunt op een aantal basisbeginselen die in elke school, universiteit en in de media miljoenen keer herhaald worden als een ratelende gebedsmolen. Het grote dogma van de vrije markt, de “onzichtbare hand” wordt er dag in dag uit in geramd samen met een beeld van onbeperkte concurrentie, privatisering van alles, de jacht op het voortdurend maximaliseren van winst en het primaat van het individueel eigen belang. De overheid moet zoveel mogelijk de “vrije markt” faciliteren en uit de weg gaan voor het grote werk. De staat, de welvaartsstaat is het monster dat moet bestreden worden. De rechts liberale regering Michel –Van Overtveldt bereikte haar doel: haar zorg was niet een overheidsbegroting in evenwicht, maar de staat opzadelen met grote begrotingstekorten en besparingen. Vooral in de gezondheidssector, waartegen de witte woede al jaren lang op straat komt (foto)
. De ‘slanke’ staat behoort van oudsher tot de rechts-liberale obsessie. Zij bedoelen eigenlijk dat de staat niet meer dan een bureau is dat de strategische belangen van het industrieel- en financieel grootkapitaal behartigt. Dus weg welvaartsstaat, weg democratische staat die vandaag niet meer is dan een formeel rookgordijn of gekochte verkiezingen door de superrijken. Het Amerikaans politieke systeem benadert dit het dichtst. In de uiterst rechtse rand van het neoliberalisme hokt ook nog de darwinistische ideologie van de “survival of the fittest”. Die nu met de corona crisis naar boven komt. Het is die vleugel die naar aanleiding van de corona crisis – vooral in de Verenigde Staten – elke overheidsinterventie een voorspel op het communisme noemt. In Europa gaan ze (nog) niet zover. Maar ze troepen samen (!) rond de stelling dat de corona pandemie niet zo erg is en dat de sterken zullen overleven. Het is de stelling van darwinisten zoals de burgemeester van Middelkerke, Jean Marie De Decker en vele rechts conservatieven. Het sluit aan bij de Darwin- en ook Malthus stellingen in de 19e eeuw. Die laatste verdedigde dat de sterfte van armen, zieken goed is om het natuurlijk evenwicht in de bevolking te herstellen. Daarom pleitte hij tegen elke maatregel om het harde lot van de armen en zieken te verlichten (het zijn deze stellingen die ook omarmd worden door het fascisme). Ze leven ook bij de elite van de neoliberale globalisering. Een Donald Trump en Boris Johnson, premier in het VK, zitten in dezelfde hoek. Deze laatste verklaarde bij het begin van de pandemie brutaal voor de camera’s dat zijn strategie van groepsimmuniteit “meer ouderen zou doen sterven”. Inmiddels keerde hij zijn kar en zit hij op de Europese lijn (inmiddels is hij zelf besmet in milde vorm). Donald Trump plaatst de economie – vooral zijn bedrijven – boven de volksgezondheid wat tot een menselijke catastrofe zal leiden in de VSA als hij dit doorzet.
Pandemie, extra aansporing tot verzet?
De pandemie die we vandaag kennen is de zoveelste ramp van de wilde globalisering die vanuit de Westerse machtscentra wordt geregisseerd sinds de jaren tachtig- negentig van vorige eeuw (cfr. het boek van Naomi Klein, “De shockdoctrine, de opkomst van het rampenkapitalisme, 2007). Is het saturatiepunt bereikt bij het volk? Gaan we naar een nieuwe klassenoorlog in het Westen zoals de linkse Amerikaanse em. prof F.F. Piven schreef eind vorige eeuw? Met deze corona crisis gaat de wilde globalisering nog meer van zijn krediet verliezen en gaat het dogma van de vrije markt aan het wankelen. De volkeren zijn in vele landen (de antiglobalistische betogingen begin deze eeuw, de gele hesjes in Frankrijk
(foto), Chili, Libanon,…) al in verzet tegen de wilde globalisering. De wilde globalisering is het uitschakelen van de (natie)staten en het openbaar belang, de totale vrijheid voor ondernemingen en minimale sociale uitgaven voor de burgers en voor het leefmilieu. Deze pandemie treft alle burgers, van rijk tot arm, van oud tot jong, mannen en vrouwen. Het is de meest ingrijpende ervaring die de mensen hebben met het rampenkapitalisme. Dat zal niet zonder gevolgen blijven. Om te beginnen de herwaardering van de staat die nu de kastanjes uit het vuur moet halen.
We moeten dus niet alleen het Covid-19 neutraliseren met een vaccin, maar het is evenzeer dringend dat er een politiek “vaccin” gevonden tegen het virus van de globalisering van het rampenkapitalisme.
