Kenia: Opstand tegen westerse kolonisatie

Kenia is in 1964 formeel onafhankelijk geworden. Maar de bevolking voelt tot vandaag, zoals de meeste Afrikaanse landen, het juk van het Westen. Vooral de boeren en jongeren van Kenia zullen het geweten hebben met het ontwerp Begrotingswet 2024-2025 en de ‘Seed Act’.  Er kwam enkele weken geleden een opstand in heel Kenia van de jongeren met steun van sociale organisaties en kerken. Ze noemen zichzelf Gen Z (foto).

Na decennia van spanningen in de 15e eeuw tussen Arabieren en Portugese handelsposten aan de Indische Oceaan, vluchtten de Portugezen uit wat nu Kenia heet. De Arabieren vestigden er een schrikbewind en deporteerden tienduizenden Kenianen als slaven naar het Arabisch schiereiland.

In de tweede helft van de 19e eeuw kregen de Engelsen interesse voor het gebied. De vraag vanuit Europa naar ivoor, kruidnagel, koffie en cacao nam sterk toe. De Engelsen schaften de slavernij af, stuurden missionarissen naar het gebied om het ‘ware’ geloof te prediken.

Britten koloniseren Kenia

In 1895 nam de Britse regering het beheer over. Britse kolonisten ontscheepten er voor de massale verbouwing van koffie en cacao en andere gewassen met de quasi gratis werkkracht van de Afrikaanse bevolking op de plantages. De regering voerde op vraag van de kolonisten een verbod in voor de plaatselijke bevolking om zelf aan landbouw te doen.

Sinds de slavernij, en daarna met de komst van Britse kolonisatoren, sluimerde altijd al ontevredenheid en zelfs verzet tegen de buitenlandse heersers. Na Wereldoorlog I werd die ontevredenheid omgezet in de oprichting van een antikoloniale verzetsbeweging. Van 1952-1956 heeft de Mau-Mau opstand plaats.(foto) Na jaren van gewapend verzet werd Kenia in 1963 een autonoom koninkrijk met de Britse Elisabeth II als staatshoofd. In 1964 werd Kenia een republiek met als eerste president Jomo Kenyatta.

Sinds 1964 bleef de invloed van de vroegere Britse koloniale macht sterk. Het Engels was de eerste taal en de shilling de nationale munt. Kenia is ingedeeld op basis van de Engelse counties. De westerse kolonisatie heeft veel schade aangericht aan de traditionele organisatievormen in Kenia die berusten op de stammen, hun welvaart, de sociale normen, codes, rituelen en organisatievormen. We denken aan de grootste stammen zoals de Kikuyo, Luhya, Kalenjon, Luo, Kamba en de nomadische kleinere Masai stam.

The Maasai taking their livestock into the Ngorongoro Caldera for grazing

Kenia heeft sinds de ‘onafhankelijkheid’ altijd een prowesterse koers gevaren. Veel kaders werden opgeleid aan Amerikaanse en Engelse universiteiten. De Angelsaksen waren er kind aan huis om hun burgerlijk, westers, kapitalistisch model op te leggen.

Zure vruchten

Het westers koloniaal model bleef dus intact met rampzalige gevolgen.

80% van de Keniaanse bevolking leeft vandaag in armoede in de sloppenwijken van grote steden. 60% van de arbeidskrachten is werkloos. Kenia heeft een zeer jonge bevolking, de gemiddelde inwoner is slechts 19 jaar met een gemiddelde levensverwachting van 64,6 jaar! Volgens de Index mundi zijn er 18,8 miljoen inwoners onder de 24 jaar of, op een bevolking van 48,4 miljoen inwoners, ca 40%!

Kenia is sociaal een mestvaalt én een tijdbom met de jonge bevolking tegen een lokale superrijke elite die collaboreert met vreemde heersers en zijn kapitalen op Zwitserse banken plaatst of in belastingparadijzen.

Op 185 landen staat Kenia 146e op de wereldranglijst van de World Development Index (HDI) van de Verenigde Naties.

Landen die een autonoom ontwikkelingsmodel kozen, al dan niet socialistisch, staan, na vele jaren bloedige oorlog dood en destructie, en economische sancties van het westen veel hoger dan Kenia die de westerse koloniale, neoliberale recepten opgedrongen krijgt.

Vietnam dat ca 3 miljoen doden kende in een kwarteeuw oorlog met Frankrijk en de Amerikanen staat nu 118e op de ranglijst, Cuba na 60 jaar economische sabotage door de Amerikanen staat 72e. Venezuela wiens goudvoorraad door Londen geblokkeerd is en raffinaderijen die in de VS werden in beslag genomen, plus een hele reeks economische sabotageacties, staat 95e op de ranglijst.

Het koloniale zaad voor de boeren

In 2012 werd in Kenia een wet aangenomen, de ‘Seed and Plant Varieties Act’ die het recht van lokale boeren om ongeregistreerde zaden te bewaren, te delen of te verkopen verbiedt. Boeren kunnen maximaal twee jaar gevangenis krijgen en een boete van maximaal 1 miljoen Keniaanse shilling (= vier jaar loon van de boer).

In 2022 spanden Keniaanse boeren een rechtszaak in tegen de overheid, waarin ze eisten dat de zaadwet van 2012 zou hervormd worden en niet langer gecriminaliseerd. Agro-ecoloog en milieuactivist Claire Nasike Akello (foto) zegt dat de ‘Seed and Plant Varieties Act’ de zelfvoorziening van kleine boeren vernietigt, die inheemse zaden gebruiken om voedsel te verbouwen.

Op de website van Claire Akello stelt ze dat de wet wil dat kleine boeren van Kenia afhankelijk worden van multinationals voor zaden.

Het initiatief Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA) gefinancierd door de Amerikaanse Gates and Rockefeller Foundations bemoeit zich rechtstreeks met de opbouw van het landbouwbeleid van de Afrikaanse regeringen op het gebied van zaden en land, waardoor Afrikaanse markten worden geopend voor de Amerikaanse landbouwindustrie.

Ongeveer 80% van de Afrikaanse zadenvooraad komt van miljoenen kleinschalige boeren. Maar AGRA ondersteunt de introductie van commerciële zaadsystemen, waardoor een paar grote bedrijven de controle krijgen over zaadonderzoek, -ontwikkeling, productie en distributie.

Sinds de jaren negentig vinden er herzieningen plaats van wetgeving, gesponsord door USAID en de G7, samen met Gates en anderen. Hierdoor is de deur geopend voor de betrokkenheid van multinationals in de zadenproductie.

Bedrijfszaden

Zo zijn duizenden zaadvariëteiten verloren gegaan en bedrijfszaden domineren steeds meer de landbouw. Boeren kunnen niet vrij hun traditionele zaden verbeteren, delen of herplanten. Het komt neer op privatisering van gemeenschappelijk erfgoed. Het is de privatisering en toe-eigening van intergenerationele boerenkennis belichaamd door zaden waarvan het kiemplasma wordt aangepast en gestolen door bedrijven die vervolgens het eigenaarschap claimen. Zaden zijn al 10.000 jaar van belang voor de landbouw. Zaden zijn van generatie op generatie doorgegeven. Boeren in Kenia en elders in Afrika zijn de hoeders van zaden, kennis, en land.

De controle van de bedrijven over zaden is ook een aanval op het voortbestaan van Keniaanse gemeenschappen en hun tradities.

De privatisering van zaden is een wereldwijd probleem waarin vnl. westerse multinationals in confrontatie staan met de lokale gemeenschappen. In Costa Rica bijvoorbeeld werd de strijd om beperkingen op zaden op te heffen verloren met de ondertekening van een vrijhandelsovereenkomst met de VS die de wetten van het land over biodiversiteit van zaden negeerde.

Vernietiging Afrikaanse landbouw

De onteigening en afhankelijkheid van boeren ten aanzien van multinationals wordt door Bill Gates en de agro-industrie verkocht als het voldoen aan de behoeften van de moderne landbouw. Wat het echt betekent is een systeem dat is aangepast om te voldoen aan de eisen van het wereldwijd agrokapitaal, aan institutionele investeerders als BlackRock. Ondertussen proberen deze gevestigde westerse belangen Afrika af te schilderen als een hopeloos geval dat ‘ingrijpen’ nodig heeft.

Het is een handig rookgordijn om te verbergen hoe kunstmatige schuldenvallen en roofzuchtige leenpraktijken Afrikaanse landen ertoe gebracht hebben te bezwijken onder ‘structurele aanpassingsprogramma’s. Hierdoor is Afrika gedegradeerd van een netto-exporteur in een netto-voedselimporteur. Prof. Walden Bello en John Faffer stellen dat: “in dit opzicht is de Wereldbank, het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldhandelsorganisatie (WTO) dè sleutel tot het begrijpen van de processen die de vernietiging van de Afrikaanse landbouw veroorzaken. De neoliberale shocktherapie heeft arme Afrikaanse boeren meer voedselonzekerheid bezorgd…De rol van structurele aanpassingen bij het creëren van armoede, evenals het ernstig verzwakken van de landbouwbasis van het continent en het consolideren van importafhankelijkheid is moeilijk te ontkennen”. (*)

Na verzet, ontslag regering en politiechef

Op 13 mei jl. werd in het Keniaanse parlement een ontwerp van Financieringswet ingediend voor de begroting 2024-2025. De ontwerpbegroting voorzag in nieuwe belastingen op de levensnoodzakelijke goederen voor het volk. Onder druk van het door het Westen gedomineerde Internationaal Monetair Fonds (IMF) moest de regering besparen om zijn hoge schuldenlast af te betalen. Het gaat om een bedrag van 2,7 miljard dollar.

De nieuwe inkomsten zouden vnl. van het volk moeten komen. Door belastingen op basisgoederen.(foto) Daartegen gingen de vnl. jeugdige bevolking in verzet. Ze zijn de economische malaise en grote kloof tussen rijk en arm beu, alsook de schaamteloze corruptie in het staatsapparaat. Ze noemen zich de generatie Gen Z. Ze eisen dat de overheden gesaneerd worden en minder geld naar zich toe trekken. De elite probeerde de protestacties bloedig de kop in te drukken. Tientallen Kenianen werden gedood of zwaargekwetst door het politieoptreden.

De protesten zijn vooral gericht tegen president William Ruto die pas in 2022 werd verkozen en beloofde 4 miljoen banen te creëren tijdens zijn ambtsperiode, waarvan tot nu toe niks in huis kwam. Het parlement werd bestormd en de actievoerders vernielden er alles wat vast en los zit.

Het protest was zo heftig, in de grote Keniaanse steden, met steun van sociale organisaties, dat de regering werd gedwongen geplande verhogingen van belastingen (onder meer +16% op brood, wegenbelasting voor auto’s en taksen op luiers, sociale zekerheidsbijdragen x10, elektriciteit + 63%) te schrappen. De kantoren van de “First Lady” en haar Adjunct werden opgedoekt. En de geplande loonsverhogingen voor de ministers werd niet doorgevoerd.

Het verzet bleef hevig en algemeen verspreid zodanig, dat president W. Ruto verklaarde de financieringswet (op maat van de instructies van het IMF) niet zou ondertekenen. Dat was nog niet voldoende voor de (jonge) actievoerders en uiteindelijk besloot de president om haast heel de regering te ontslaan. Ook de baas van de Keniaanse politie Japhet Koome nam ontslag.

Men mag niet vergeten dat de Keniaanse jeugd, onder de 24 jaar zoals gezegd 40% van de bevolking, in haar verzet (foto) ook geïnspireerd is door wat in de Sahel-landen (= landen tussen de woestijn en de wouden van Midden-Afrika met Mauritanië, Mali, Burkina Faso, Niger, Tsjaad en Soedan) gebeurt aan verzet tegen koloniale machten, zoals Frankrijk en de VS. Ook zijn ze geïnspireerd door het optreden van de Zuid-Afrikaanse regering tegen de genocide van Israël in de Gaza strook en de westelijke Jordaanoever. Wat door Israël en het Westen niet in dank wordt aangenomen!

Afrika vraagt: waar staat Europees links?

Het Keniaanse voorbeeld laat zien hoe met de “Seed Act” en de “Finance Bill (2024-2025) westerse neokoloniale recepten opgelegd worden. Er is echter hoop zoals de opstand van de vnl. jonge bevolking  Gen Z van Kenia laat zien, en breder in heel Afrika.

In Afrikaanse landen, van academici en actievoerders, tot het leger is er een stijgend bewustzijn en actiebereidheid voor een nieuwe strijd tegen het westerse kolonialisme.

We denken aan de Sahellanden (kaartje). We verwijzen ook naar het aanhangig maken van een klacht door Zuid-Afrika, gesteund door Egypte, voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag (het hoogste rechtsorgaan van de Verenigde Naties), tegen de uitroeiing van de Palestijnen in Gaza door B. Netanyahu en zijn extreemrechtse Israëlische regering.

Linkse, nationalistische en progressieve bewegingen in Afrika vragen zich af: waar staan de progressieven en links in Europa? Het verleden leert dat er vanuit de Europees links nooit een echte oppositie was tegen het kolonialisme. Een deel van Europees links blijkt vaak westerse militaire interventies te steunen. Westerse wapenleveringen aan Israël gaan door om de Palestijnen uit te moorden in Gaza, er zijn geen sancties tegen Israël.

De ‘links-radicale’ Duitse Die Linke (maar ook sociaaldemocraten en groenen) steunt de oorlog, de economische tegen Rusland en wapenleveringen aan Oekraïne. Dat blijft niet zonder gevolgen.

Zo bijv. scheurden 9 Duitse parlementsleden van Die Linke zich af en richtten een nieuwe partijfractie op o.l.v. Bondsdaglid Sahra Wagenknecht. S. Wagenknecht en haar kameraden pleiten voor een staakt het vuren, vredesonderhandelingen, dialoog en erkenning van de wederzijdse veiligheidsbelangen in een vredesarchitectuur voor Europa en Rusland.

In de meeste zuidelijke landen, van Brazilië, Zuid-Afrika tot China, staat men op dezelfde golflengte als S. Wagenknecht. De confrontatiepolitiek (militair en economisch) van het Westen in de wereld (niet alleen tegen Rusland), en grote delen van Europees links die dat ondergaan of zelfs  steunen, isoleert Europa meer en meer van de rest van de wereld. Ook bij de opstandelingen in Kenia die de hand van het Westen zien in hun problemen.

(*) Cfr. Global Research, Colin Todhunter, “War on farmers: World Bank sowing Seed colonialism in Africa, 11 juli 2024.

 

 

  • Over mij

    • Miel Dullaert
      °1948 Enkele stipmomenten… Kind en tiener Ik ben geboren in Merksem. Ik behoor tot wat men noemt, de babyboomgeneratie of de eerste
      Meer lezen...
  • Citaat

    De rijken worden rijker, de armen armer,
    daar komen fascisme en oorlog van
    (J. Kruithof,prof. Filosofie RUGent, 1929-2009)

  • Edward ELGAR, NIMROD

  • Tag cloud

  • Deel onze pagina op:

    © Copyright 2024 ‐ Miel Dullaert ‐ Alle rechten voorbehouden

    Disclaimer | Privacybeleid

    Webdesign by Eye