Op 15 mei jl. was het de dag van de gezinnen. Naar aanleiding van deze dag publiceerde de Gezinsbond een bevraging bij ruim 6.700 Vlaamse en Brusselse gezinnen uit alle inkomensniveaus. De Gezinsbond stelt terecht dat “het water steeds meer aan de lippen komt voor de gezinnen”. De massale verarming van het volk door prijsstijgingen en verrijking van een kleine groep ettert al lang. Staat de etterbuil op springen?
De “Gezinsbond” in Vlaanderen en Brussel heeft een honderdjarige geschiedenis achter zich. Hij werd gesticht in de politiek turbulente jaren van na de Eerste Wereldoorlog in 1921 als de “Bond van de Grote Gezinnen”. Na de Eerste Wereldoorlog waren vele (mannelijke) kostwinners gesneuveld. De eerste taak bestond er toen in de gezinnen met een te laag inkomen te steunen en te streven naar gelijkaardige levensomstandigheden tussen gezinnen mét en gezinnen zonder kinderen. De Bond ligt samen met de vakbonden en de brede sociale beweging aan de basis van een hele reeks maatregelen die voor de gezinnen de voorbije honderd jaar zijn opgebouwd. We denken aan het bouwen of kopen van een woning, belastingverminderingen voor gezinnen met kinderen, goedkoper openbaar vervoer, kinderopvang, behoorlijk vergoed ouderschapsverlof. In 1960 werd de unitaire Bond gesplitst in twee autonome verenigingen: “de Bond van Grote en Jonge Gezinnen” en voor het Franstalige gedeelte “La Ligue des Familles”. Op 23 februari 2002 werd de naam van de Bond van Grote en Jonge gezinnen gewijzigd in de naam “Gezinsbond”. Op 15 mei was het de jaarlijkse Gezinsdag. Op die dag publiceerde de Gezinsbond een bevraging bij 6.700 Vlaamse en Brusselse gezinnen uit alle inkomensniveaus en samenstelling. De bevraging komt tot alarmerende vaststellingen: 38% van de ondervraagde personen of bijna 4 op 10 gezinnen kunnen op het einde van de maand de eindjes niet meer aan mekaar knopen. De situatie van alleenstaanden met kinderen is nog verontrustender: 70% geeft aan moeilijk rond te komen. Voor de gezinnen uit de laagste inkomensklasse is het moeilijk. Dat is al decennia zo door het neoliberaal beleid van besparingen op openbare diensten en de lagere inkomens.
Werkende mensen meer en meer in moeilijkheden
Maar nieuw is dat ook de helft van de bevraagde middenklasse zegt het moeilijk te hebben. ”Dat is heel zorgwekkend omdat zij door hun inkomensniveau naast financiële steun grijpen zoals het sociaal tarief”, zegt Jeroen Sleurs van de Gezinsbond. 80 procent van de Vlamingen en Brusselaars gaan bezuinigen. Op luxegoederen, maar ook op basis uitgaven voor voedsel, drank, wasmiddelen; 80% gaan hun woning minder verwarmen en 75% gaat knagen aan de uitgaven voor kleding, vakanties en horecabezoek. De energiefactuur neemt steeds een grotere hap uit het budget. 25% zegt het maar moeilijk te kunnen betalen. De energieprijzen zijn deze maand mei gedaald zo blijkt uit nieuwe cijfers van de Vlaamse energieregulator VREG. Vooral de gasprijs zakte. Volgens de VREG betaalt een gemiddeld gezin nu 16% minder dan in de maand april. Al is dat nog altijd 160% hoger dan één jaar geleden. De jaarfactuur voor elektriciteit aan gemiddeld verbruik wordt nu ingeschat op 1.605,04 euro. 6% minder dan in april. De piek van de energieprijzen was een gevolg van het conflict van Rusland met de NAVO in Oekraïne. Experten verwachten nog altijd dat in het najaar de energieprijzen opnieuw zullen stijgen. Zes op de tien geven aan dat ze niet weten of ze de facturen in de toekomst nog kunnen betalen. De hogere prijzen zorgt ook voor gedragsverandering. Drie kwart van de ondervraagden zegt meer de fiets te nemen of te wandelen. Het openbaar vervoer is echter geen aantrekkelijk alternatief. Niet verwonderlijk, immers aan de top van De Lijn zitten neoliberale autolobbyisten. Wat grote zorgen baart is dat de middenklasse die een regelmatig inkomen heeft en een spaarcentje kan opzij leggen nu voor het eerst zijn spaarcenten moet aanspreken om rond te komen. Vier op de tien gezinnen, bijna de helft, zegt in de bevraging dat ze hun spaargeld moeten aanspreken. Het extra probleem is dat de spaarbuffer helemaal niet zo groot is. 33% van de koppels met kinderen komen slechts drie maanden toe met dat overschotje. De Gezinsbond stelt dat het ergste nog moet komen. In september wordt veel uitgegeven om het nieuwe schooljaar voor de kinderen te beginnen. En dan komt nog de winter zegt Jeroen Sleurs met traditioneel hoge energierekeningen.
De verarming in Vlaanderen is zo scherp dat de voedselbanken
(tekening) veel nieuwe klanten aantrekken: mensen die een voltijdse job hebben maar het niet meer kunnen rooien door de stijgende prijzen vooral voor gas en elektriciteit. Jef Mottar, afgevaardigd-bestuurder van de Federatie van Voedselbanken, staat met open mond te kijken naar de aanzwellende stroom van mensen die pakken bloem, suiker, brood en boter komen halen. In 2021 schoven er elke maand 179.238 mensen aan voor een voedselpakket. Dat was toen al een record. Maar de cijfers blijven stijgen. Begin dit jaar was er al een stijging van 13% wat volgens hem neerkomt op 2.000 mensen per maand erbij in België. Katrien (36) universitair geschoold, dossierbeheerder bij een grote verzekeringsmaatschappij, verwikkeld in een scheiding en nu alleenstaande moeder met twee kleine kinderen, staat voor het eerst aan te schuiven in de rij voor de voedselbank in Kortrijk. Ze verdient 1.800 euro netto per maand. Maar door de stijgende energie- en voedingsprijzen redt ze het niet. Ze probeert op alles te besparen, ze gebruikt haar droogkast niet meer, ze controleert alle prijzen in de supermarkt ook van de eieren die 0,30 cent duurder zijn geworden. (Het Laatste Nieuws, 13 en 19 mei jl.). Wat stelt de Gezinsbond voor? Vooreerst, de verlaging van de btw op gas en elektriciteit de komende winter moet behouden blijven. Ook het sociaal tarief waar één miljoen kwetsbare gezinnen vandaag beroep op doen moet tijdens de wintermaanden behouden blijven. Ook moet de federale regering de verlaging van de lasten op arbeid doorzetten en niet in de koelkast doen verdwijnen en moet de Vlaamse regering de besparing op het “groeipakket” van de kinderbijslag schrappen. Door die besparing loopt elk kind jaarlijks 200 euro mis. Ook hoopt Sleurs dat de fiscale hervorming er komt. Wij voegen eraan toe: belast die reusachtige overwinsten van energiebedrijven en stop met geldverspilling aan wapens. Naar aanleiding van de obsceen geworden top van de globalistische elite in Davos, stelt Oxfam (foto)
terecht vast dat, terwijl de pandemie en de oorlog in Oekraïne miljoenen mensen in de armoede geduwd hebben, boeken voedings- en energiebedrijven woekerwinsten. “Het gezamenlijk fortuin van alle miljardairs is goed voor 13,9 procent van het wereldwijde bbp, terwijl dat in 2000 nog 4,4 procent was”.
Verarming: decennia geleden op gang gekomen
De snelle en veralgemeende verarming vandaag in 2022 is voorbereid door het proces van decennialange neoliberale globalisering en deregulering met dramatische gevolgen: Herinner u de bankencrisis van 2008, de covid pandemie waar voorraden mondkapjes ontbraken door slordig bestuur en/of neoliberale besparingen. Simpele mondkapjes moesten aangevoerd worden vanuit het verre Azië (foto)
. De klimaatcrisis is acuut met extreme weerfenomenen (de overstromingen in Wallonië vorig jaar!). Tussen die schokgebeurtenissen is er één rode draad te trekken: de waanzinnige verscherping van de tegenstelling tussen rijk en arm en het toenemend geweld. Die objectieve vaststelling steunt nog altijd openlijk of sluimerend op het decennia oude en diep ingewortelde dogma van de liberalen dat individueel gedrag beslist over succes of armoede. In zijn boek “De achterblijvers” (Epo, 2022) van socioloog Geert Schuermans wordt erop gewezen dat we meer moeten focussen op de grondige weeffouten van het sociaaleconomisch en politiek systeem. “Er zijn vandaag mensen die veel harder werken dan ikzelf en toch sukkelen ze in de verarming of zelfs in de armoede. Dat heeft te maken met structuren waarop zij botsen en niet met het individu. Dat lijken zelfs linkse partijen te vergeten. Een sterk herverdelende sociale zekerheid is absoluut nodig. Het geld moeten we daarvoor niet halen bij de kern- of hogere middenklasse, maar bij de allerhoogste vermogens”.
Beperken we ons tot de bankencrisis van 2008-2009 waarin de werkende middenklasse, vooral in de VS en West-Europa, massaal spaargeld verloor door de neoliberale deregulering. In Vlaanderen ging Dexia over kop en de brave spaarders van Arco, de spaarbank van de christelijke arbeidersbeweging, werden daarin meegesleurd. Ca 800.000 Vlaamse spaarders vroegen een schadevergoeding van samen ca 1,5 miljard euro via de staatswaarborg voor spaarders in geval van het faillissement. Maar het Europees Hof van Justitie in 2016 en de Raad van State in 2018 oordeelden dat het hier niet ging om spaarders maar om beleggers. Daardoor kwamen ze niet in aanmerking voor de staatswaarborg. De ACW-top als koepel van alles wat met de christelijke arbeidersbeweging te maken heeft, speelde een centrale rol in het bedrieglijk misleiden van de Arco-spaarders
(foto). De CD&V beloofde in de voorbije tien jaar tegemoetkoming van de Arco coöperanten. De 800.000 brave spaarders (na tien jaar nu nog ca 600.000 overblijvers) en hun familie voelen zich bedrogen door de CD&V. Het is electorale “pay back time” geworden voor het ACW en de CD&V. Niet te verwonderen dat de CD&V nu in de peilingen historisch laag scoort en nog 9% van de Vlaamse kiezers kan bekoren. Hetzelfde verhaal kan verteld worden over het failliet van Fortis en de overname door het Franse BNP-Paribas-Fortis. Ook hier verloren duizenden Vlamingen hun zuur verdiende spaarcenten.
Alsof de pandemie en de klimaatcrisis nog niet genoeg de werkende mensen treft, komt daar nu bovenop de oorlog in Oekraïne. De economische oorlog van het westen tegen Rusland heeft nu al nare gevolgen voor de werkende bevolking en bedrijven in Rusland en hier. Steeds meer mensen en bedrijfsleiders zien in dat de sancties tegen Rusland ten koste zijn van de gewone burger en de levenskracht van bedrijven. BASF Antwerpen stopt met het leveren van grondstoffen aan de meststoffenfabriek van het Russische EuroChem in Antwerpen omdat de groep op de Europese sanctielijst staat. Daardoor moet de productie van EuroChem worden stilgelegd waardoor 400 arbeiders werkloos worden. (De Tijd, 12 maart jl.). Europa schiet in eigen voet door slaafs Washington te volgen. Washington juicht over de diepe verdeeldheid tussen Europa en Rusland waarvan Europa het voornaamste slachtoffer is, terwijl Rusland buiten het westen andere oorden opzoekt in Azië, Afrika, Latijns-Amerika. Russische diplomaten, verbannen uit het Westen, gaan nu de ambassades en handelsmissies versterken in vernoemde continenten. We maken de barensweeën mee van een multipolaire wereld, waarin Washington met de NAVO en de EU, niet meer alles bepaalt.
Schieten in eigen voet
Het nieuws in Vlaanderen staat bol van prijsstijgingen van energie, van gewone huishoudelijke producten direct verbonden met de sancties tegen Rusland in het conflict in Oekraïne. De toeleveringsketens voor onderdelen worden vertraagd of onderbroken. We mochten horen hoe consumenten nu minstens één jaar moeten wachten als ze een caravan bestellen of een grasmaaier…Benzine tanken is zo duur dat velen maar een halve tank vullen. Kleine bedrijven worden door de hoge energierekeningen gewurgd. Burgers vragen zich steeds meer af of ze honger en koude moeten lijden voor een oorlog drieduizend km van hier in Oekraïne? Centrumlinkse partijen zijn gedegenereerd tot oorlogsstokers zoals de (kaki) groenen in Duitsland en heel wat sociaaldemocratische partijen. Wie over vrede praat, over onderhandelingen, de-escalatie wordt verdacht. De oorlogstrom klopt oorverdovend: geen mensenlevens sparen, maar we moeten winnen op het slagveld. Zoals de (Spaansgezinde) sociaaldemocratische Catalaan en vertegenwoordiger van de EU voor het buitenlands beleid Josep Borrell
uitbraakt. De VS en Europa doen al het mogelijke om te escaleren, geld dat aan de versterking van de koopkracht en de bedrijven kan gegeven worden, wordt besteed aan wapenuitgaven. De wapenbedrijven in de VS juichen. De Belgische regering van de Atlantische premier Alexander De Croo plooit als een knipmes. De sociaaldemocraten in Europa trekken de kar van de oorlogswaanzin, De Belgische groenen stoten wat machteloze protestgeluiden uit bij de recente budgetverhoging voor wapens
(foto Belgische wapens in Jemen-NOS).
