Vlaanderen en België is rijp om verder gekoloniseerd te worden door heren actief in sectoren van de auto, van het beton, big farma, onroerend goed en multinationals. Ons landje is één groot eldorado geworden voor belastinggeld dat de jackpot is voor lobbygroepen en privébedrijven. Tegelijk is er geen of onvoldoende belastinggeld voor de lange wachtlijsten van sociale woninghuurders, gehandicapten, bejaarden, kindergeld, mensen met psychische aandoeningen. Ook de voedselbanken zijn ‘dagelijkse kost’ voor Vlaamse hongerlijders.
Recent waren er de niet uit te leggen cijfers van het belastinggeld dat besteed werd aan coronatesten
. Op vraag van een N-VA-parlementslid Frieda Gijbels komt aan het licht dat de federale overheid zowat 20 miljoen euro heeft uitgegeven voor 2.000 coronatesten per dag die nooit werden uitgevoerd. Daarenboven betaalde de regering A. De Croo ook te veel voor de testen die wel werden afgewerkt. De universitaire labo’s wonnen de jackpot. Er kwamen heel wat boze reacties op deze cijfers. Zoals in het ‘Het Laatste Nieuws’ (meer dan 1 miljoen lezers) in de lezersrubriek ‘Dialoog’. Eén van de lezers: “Niet te geloven. Dit nieuws hadden ze beter niet gebracht op maandagochtend. Waar de ene Vlaming bij wijze van spreken een euro drie keer moet omdraaien, zijn er tegelijk ook mensen/bedrijven die zich enorm verrijkt hebben met dit soort praktijken. De beerput kan maar beter gesloten blijven, voor ons mentale welzijn”. Een andere lezer stelt: “Voor de zoveelste keer moeten we vaststellen hoe er op schandalige wijze misbruik gemaakt wordt van ons belastinggeld. Ministers verkondigen dat er geen geld is om de energiefactuur van de burgers te verzachten of moet gecompenseerd worden met besparingen elders. Maar voor veel onterechte subsidies is er wel geld. Ik denk dat corona veel nieuwe rijken gemaakt heeft, op kap van de gewone belastingbetaler”. De reacties zijn bemoedigend maar ook een beetje déjà vue. Immers, in de kapitalistisch landen is al veertig jaar een transfer bezig van de arme(re) naar de (super)rijken. De politici zorgen voor de wetten en de praatjes in televisiestudio’s. De ontstane kloof tussen rijken en modale burgers, tussen de politiek en de samenleving verklaart veel van de huidige crisis waarin onze samenlevingen zijn terecht gekomen.
Je hebt vele arbeidsuren nodig om een zwartboek samen te stellen met tientallen voorbeelden van een rinkelende jackpot te inventariseren betaald door Vlaamse belastinggelden. Drie belangrijke slogans doen daarvoor de omloop: “starving the beast” d.w.z. van de staat een skeletstaat maken door hem zoveel mogelijk leeg te roven, te ‘delegitimeren’ en te ‘privatiseren’. Herinner U hoe de liberale minister Vincent Van Quickenborne in 2008, de ambtenaren, “ambetanteriken” noemde.
Privatiseren met geld van belastingbetaler
De Vlaamse regering o.l.v. Jan Jambon heeft nog een tandje bijgestoken. Een neoliberale politicus heeft een doos vol instrumenten om belastinggeld te versassen naar de graaiers. Zo bijvoorbeeld in het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) van de liberale minister Lydia Peeters (Open VLD) wordt het aantal ambtenaren verminderd, maar wordt de deur opengezet voor externe privé consultants. De laatste drie jaren stegen de uitgaven daarvoor spectaculair tot 30 miljoen euro. Onder de vorige regering Geert Bourgeois (N-VA) werd in het ministerie MOW een besparing van 446 voltijdse equivalenten vooropgesteld. Goed voor 22 miljoen euro op vijf jaar. De regering J. Jambon rijdt op hetzelfde spoor. In de huidige regeerperiode wordt een besparing voorzien van 202 voltijdse equivalenten, goed voor 10,5 miljoen euro op vijf jaar. Besparen op overheidsambtenaren, de permanente bashing van hen als luieriken, de slechte werkvoorwaarden zijn de perfecte alibi’s om beroep te doen op externe privébedrijven van duurbetaalde deskundigen. Uiteindelijk blijkt dat de besparingen op ambtenaren geen besparingen zijn maar meeruitgaven voor de begroting! Het departement schrijft in een rapport: “de uitgaven stijgen voor privé consultants de laatste drie jaar met 42 procent: van 72 naar 102 miljoen euro. De jaarlijkse stijging in overstijgt de jaarlijkse besparing op ambtenaren”. (DS, 1/10 jl.) Cynischer kan het niet. In het verlengde hiervan liggen de plannen van minister van Financiën Matthias Diependaele (N-VA) om honderden “overbodige” overheidsuitgaven te schrappen. Dat klinkt voor een kleinburgerlijk publiek populair, maar is een verkapte vorm om belastinggeld naar de privé te versassen.
Overheidsbedrijven als prooi
Soms moet een langer traject afgelegd worden om de privésector met belastinggeld te bedienen. Vooral als het gaat om wettelijk ingebedde overheidsbedrijven die moeten opengebroken worden voor privatisering. Een schoolvoorbeeld ervan zijn de al jaren gekoesterde plannen om het Zorgbedrijf Antwerpen (ZBA)
(foto) te privatiseren. In mei jl. besliste het bestuur van het ZBA om de dienstverlening te privatiseren en te commercialiseren. De vakbonden zijn fel tegen, maar krijgen weinig steun van de sociaal- en christendemocraten die een “scheut commercie” wel zien zitten. Door een gebrek aan wettelijke basis belandden de plannen een tijdje in de koelkast. Daarom werd een groot maneuver ingezet van private investeringsgroepen samen met de hen horige rechtse meerderheid in Antwerpen, met burgemeester Bart De Wever op kop. In het meinummer van het magazine uitgegeven door de vakbond ACV-Openbare Diensten wordt erop gewezen dat het ZBA-plannen heeft om 25 procent te verkopen aan een externe privé partner. ACV-Openbare Diensten: “Naast een commerciële partner wordt dus ook het marktmechanisme binnengebracht in de organisatie. Dat zal een negatief effect hebben op de kwaliteit van de zorg en het personeel. De NV Aedifica, een beursgenoteerd bedrijf gespecialiseerd in vastgoed, toonde al interesse. Dat alles zou zich vertalen in een mooi dividend voor de aandeelhouders. Winst op kap van de Vlaamse belastingbetaler noemen we dat”. In de schaduw rond de privatisering van het Zorgbedrijf zijn grote multinationale spelers aan het lobbyen. Zij willen niet alleen in Antwerpen, maar in geheel Vlaanderen één groot Zorgbedrijf oprichten als concurrent voor het immense Zorgnetwerk Icuro, dat uit de christelijke zuil is ontsproten. (Icuro telt 775 erkende zorgorganisaties van ziekenhuizen tot gehandicapteninstellingen, en stelt 140.000 Vlamingen te werk). Velen herkennen gedelegeerd bestuurder Margot Cloet die tijdens de corona crisis vaak op het kleine scherm te zien en te horen was (ze heeft een loopbaan als kabinetsmedewerkster achter de rug met als meest recente, kabinetschef in 2014 bij de Vlaamse minister voor welzijn Jo Vandeurzen). In tegenstelling tot de platte neoliberale ideologie waarvan partijen als de Open VLD en N-VA dè lobbyisten zijn, ligt bij Icuro de basisfilosofie verschillend. In hun basisstatement zeggen ze “de principes te onderschrijven van maatschappelijk verantwoord ondernemen en de eventueel gerealiseerde winsten dienen om de continuïteit, de duurzaamheid en de kwaliteit van de zorg te waarborgen. Icuro investeert zijn winsten terug in de zorg”. We hebben hier dus twee verschillende uitgangspunten in verband met de aanwending van belastinggelden: bij de enen dienen ze om de zakken van de aandeelhouders te vullen met Vlaams belastinggeld dat wegvloeit uit Vlaanderen (vaak naar belastingparadijzen), het is het neoliberale model. Bij het andere speelt de sociale markteconomie, waarop onze welvaartsstaat gebouwd is.
In het Vlaams Parlement wordt de strijd op het scherp van de snede gevoerd. De meerderheid diende een voorstel van decreet in om in de schoot van welzijnsverenigingen -zoals zorgbedrijven- vzw’s en vennootschappen op te richten. Dat stootte op felle tegenkanting van de Vlaamse oppositie. Begin deze maand oktober werd de stemming voor de tweede keer uitgesteld. Omdat de oppositie een amendement indiende waarvoor het advies van de Raad van State nodig is. De meerderheid reageerde woedend. De oppositie spreekt van een ‘braderie van de Vlaamse zorg’ als deze wordt geprivatiseerd.
Dwergen
De stromen belastinggeld in de boven geschetste voorbeelden (de Covid-pandemie, het Vlaams departement Mobiliteit en het Zorgbedrijf Antwerpen) wijzen op een verregaande verloedering van het politiek bedrijf. Ooit werd vanuit Vlaamsgezinde middens een pleidooi gehouden voor politieke controle op de economische machten. Het was toen nog een debat. Wijlen Prof. Jef Maton schreef in 1978 nog dat een “sterke Vlaamse staat de natuurlijke tegenpool moet zijn en de tegenmacht voor de economisch machtigen”. Meer dan veertig jaar later is het tegendeel waar: het debat bestaat niet meer, de Vlaamse overheid is al decennialang de knecht, een dwerg voor de private lobbygroepen en multinationals (cfr. Vandaag het besmettingsverhaal rond 3M). De Vlaamse overheid, de partijen aan de macht zijn dwergen. Ze moeten weten dat met dwergen niet respectvol wordt omgegaan. Men plaatst ze in de tuin. Er is een Vlaams gezegde zeggende: “dat er genoeg geld is voor ieders behoeften, maar niet voor ieders hebzucht”.
