Op 8 juni jl. werd de Russische onderzoeksjournalist Ivan Goloenov aangehouden op verdenking van drughandel. De gronden van de aanhouding leken op een provocatie van de politie. Wellicht stak de journalist te veel zijn neus in duistere zaken. Deze keer was de reactie van de Russische perswereld, en de culturele scene in Rusland hevig. De reactie had resultaat: de regering liet hem vrij omdat geen bewijs is gevonden van drughandel.
Ivan Goloenov (31) is een Russisch onderzoeksjournalist verbonden aan de nieuwssite Meduza. Hij publiceerde al bijdragen over wantoestanden en corruptie in bedrijven die microkrediet verschaffen, over de corruptie in het huisvuilbeleid. Op de dag van zijn aanhouding zou een bijdrage verschijnen over de corruptie van de maffia en hoge overheidsambtenaren in de uitvaartindustrie. Ivan Goloenov werd op 8 juni jl. aangehouden en beschuldigd van handel in drugs. In zijn huis zouden harddrugs zijn aangetroffen. Maar Goloenov en zijn advocaat beweren dat hij erin is geluisd en dat de drugs met opzet in zijn huis werden geplaatst. Hij kreeg daarvoor twee maanden huisarrest in afwachting van zijn proces. Iedereen die de onderzoeksjournalistiek volgt in Rusland weet dat vaak valse,gefabriceerde beschuldigingen worden geuit bij onderzoeksjournalisten om te verbergen dat het gaat om duistere praktijken die onderzoeksjournalisten op het spoor zijn en/of erover publiceren.
In een reactie op die beschuldiging van drugshandel publiceerden drie toonaangevende zakenkranten een gemeenschappelijke verklaring op hun voorpagina op 10 juni, waarin ze allemaal tegelijk dezelfde koptitel op hun eerste bladzijde publiceerden: “Ik ben, we zijn allemaal Ivan Goelonov!” (zie foto intro). Ze riepen op tot respect voor de persvrijheid. Ze vroegen een diepgaand onderzoek naar de beschuldigingen en naar het optreden van de politie van het Ministerie van Binnenlandse zaken. De persmedia vroegen maximale transparantie. De redacties van de betrokken kranten beschouwen deze eisen niet alleen als essentieel voor de persvrijheid, maar van belang voor geheel de samenleving. Honderd journalisten vroegen publiek de vrijlating van Ivan Goloenov. Ze vinden hem het slachtoffer van een “grove en belachelijke provocatie”. Ook Margarita Simonyan, hoofd van de internationale zender Russia Today (RT) (foto)
reageerde: “De overheden moeten antwoorden op alle vragen die de Russische samenleving zich stelt, om de simpele reden dat de samenleving genoeg heeft van deze praktijken”. Niet alleen de journalistieke wereld reageerde, ook muzikanten, filmregisseurs, mensenrechtenactivisten. Zelfs hoge politieke verantwoordelijken spraken zich openlijk uit tegen de arrestatie. Zoals Valentina Matviyenko, voorzitster van de Federatieraad van Rusland en na de president , de eerste minister de belangrijkste politieke personaliteit van het land.
De hevige maatschappelijke reactie resulteerde in een positieve wending. De politie van Moskou heeft de zaak tegen Ivan Goloenov laten vallen. Minister van Binnenlandse Zaken, Vladimir Kokoltsev, bevoegd voor de politie, verklaarde dat er geen bewijs is gevonden voor drughandel en kondigde een onderzoek aan naar de arrestatie van de journalist. Enkele politieagenten werden geschorst. Dit incident toont aan dat er een actieve, democratiserende civiele samenleving is gegroeid in Rusland.
