Op 12 juni jl. 2018 kwamen de Amerikaanse president en de Noord Koreaanse leider Kim Jong-un samen in Singapore. Het was, sinds de wapenstilstand op het einde van de Koreaanse oorlog 1950-1953, de eerste keer dat een zittende Amerikaanse president en een Noord- Koreaanse leider elkaar ontmoetten. Dit onderonsje was toch historisch. Verder weg van de oorlogstaal van midden vorig jaar. Maar of het vervolg historisch zal kunnen genoemd worden is onzeker. Het is hopen op het beste, toch voorbereid zijn op het slechtste.
Tot slot van de bijeenkomst in Singapore tekenden de beide leiders een verklaring die we als een algemene intentieverklaring kunnen lezen, als de wil om betere relaties aan te knopen, weg van oorlogstaal en dreigingen. Er was één concreet punt waarin Kim Jong-un zich engageert de stoffelijke resten van 3.000 gesneuvelde Amerikanen van de oorlog in 1950-1953 over te dragen aan de VS. Er wordt natuurlijk ook gesproken over de “denuclearisatie” van het Koreaanse schiereiland. De volledige eliminatie van kernwapens op het Koreaanse schiereiland lijkt de hoofdinzet te zijn van de verhoudingen tussen Noord-Korea, China, Rusland en de Westerse wereld. Noord Korea zal al zijn kernwapens moeten verwijderen wordt unisono gezegd. Met die nuance dat Noord Korea, gesteund door China en Rusland, normale veiligheidsgaranties zal eisen. Daarbij mag niet uit het oog verloren worden dat China, de bondgenoot van Noord-Korea, bij de denuclearisatie in een deal, zijn beschermende atoomparaplu boven Noord Korea zal opentrekken. De meeste experts zijn het erover eens dat Noord Korea niet zomaar zijn kernraketten zal opgeven. Van het allergrootste belang zijn de vertrouwenwekkende wederkerige stappen die zullen moeten ondernomen worden. Als Noord Korea iets doet, zullen de VS en zijn bondgenoten ook iets vertrouwenwekkends ten aanzien van Noord-Korea moeten doen, en omgekeerd. Belangrijk was dat president D. Trump op zijn persconferentie, na de ondertekening van het intentieakkoord meedeelde dat hij de tweejaarlijkse grote militaire manoeuvres aan de grens tussen Noord en Zuid, die door Noord-Korea als een provocatie en voorbereiding van een invasie worden gezien, zou opschorten. Wat onmiddellijk door het Pentagon en de minister van Defensie James Mattis werd tegengesproken en nadien zwakte president D. Trump ook zijn uitspraak af tot “op het juiste moment”.
VS militairen komen om te blijven, ook in Zuid-Korea?
De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in speelde een cruciale rol in de dooi tussen Noord- en Zuid-Korea (foto: vlaggen van beide Korea’s, boven Noord-Korea)
Tijdens deze topontmoeting wordt nogal eens uit het oog verloren dat het de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in is geweest die het initiatief heeft genomen voor de dooi tussen beide Korea’s. Het is grotendeels zijn verdienste geweest om de bijeenkomst van Singapore mogelijk te maken. Het begon met de Olympische winterspelen in Zuid-Korea, januari 2018, waar een Noord- Koreaanse delegatie uitgenodigd was en de Korea’s onder één vlag opstapten in de voorstelling van de deelnemers. Na de historische ontmoeting tussen Noord-Korea’s Kim Jong-un en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in in april 2018 bevestigden de twee landen officieel hun nieuwe relatie door een verklaring die aankondigde dat het hun doel is de”volledige denuclearisatie van een kernwapen vrij Koreaans schiereiland”. Dit is ogenschijnlijk ook het doel van Washington. Dit voorstel legt niet eenzijdig de verantwoordelijkheid op Noord Korea. Voor Noord-Korea is de volledige denuclearisatie ook de volledige terugtrekking van de 28.500 Amerikaanse militairen uit Zuid-Korea. Als daar geen beweging in komt dan zal het vlug gedaan zijn met de onderhandelingen over de denuclearisatie van Noord-Korea. Dit zou een breekpunt kunnen zijn voor Washington. Immers, we weten dat de VS over geheel de wereld zijn militairen en geavanceerde wapens heeft gestationeerd. De VS weigeren hun leger terug te trekken uit Japan. In het verlengde daarvan hebben de Verenigde Staten, ondanks het verdwijnen van de “Sovjet- dreiging” in Europa, nog altijd 30.000 militairen in Duitsland. En bevinden er zich nog altijd Amerikaanse kernwapens in niet-nucleaire NAVO-landen zoals België, Nederland,… Ondanks het einde van de Balkanoorlog in de jaren negentig, zijn er nog altijd Amerikaanse militairen op de grote basis “Bondsteel” in Kosovo die na de oorlog werd gebouwd. Ook bevinden er zich nog altijd VS- troepen in de Filippijnen. Afrika is één van de nieuwste aandachtspunten van het Amerikaanse leger, gezien er gewapende terroristische groepen bestaan en de Chinese activiteiten op het continent. In landen ten zuiden van Libië, zijn gewapende criminele -islamitische groepen ontstaan na het vrijkomen en plunderen van de wapenmagazijnen van Libië, na de val van Khadaffi als gevolg van de militaire agressie van het Westen. Het recentste voorbeeld is Syrië waar de VS en bondgenoten 30% van het grondgebied controleren met nieuwe militaire steunpunten. Alles samen hebben de VSA wereldwijd zowat 800 militaire kampementen als ondersteuning van hun imperiale agenda. En die worden niet zomaar opgegeven.
Noord- en Zuid-Korea in de nieuwe Zijderoute ?
Noord-Korea is geen nucleaire dreiging voor de VS. Het is lachwekkend te spreken over de nucleaire dreiging van Noord-Korea. De VSA hebben wereldwijd 800 militaire basissen en steunpunten. De VS hebben een militair budget van 900 miljard dollar, meer dan tien keer groter dan bijv. dat van Rusland. Zijn kernwapenarsenaal is zo uitgebreid dat het hele continenten onleefbaar kan maken. Een oorlog met het armoedig Noord- Korea is geen partij voor de VSA. De bedreiging is van een heel andere aard.
Noord-Korea is wel een bedreiging om dezelfde reden Irak, Libië, Afghanistan, Syrië en Iran een bedreiging zijn. Deze landen, ook dus Noord-Korea, zitten allemaal bovenop enorme grondstoffenreserves van meer dan 200 mineralen, inbegrepen zeldzame mineralen die tot 10.000 miljard dollar waard zijn. Die vallen liefst niet in handen of onder controle van de geopolitieke rivalen van de VS. Noord Korea is de voornaamste bondgenoot van China. China is vandaag een gigantisch economisch- infrastructureel project begonnen in 2013, de zogenaamde nieuwe “Zijderoute”. Het sluit aan bij de historische Zijderoute van handelskaravanen die in de Middeleeuwen in gebruik waren tussen China en de rest van de wereld. Officieel heet het project “One Belt, one Road” (Eén Gordel, één Weg). Aan dit grootste project ooit, nemen landen deel die 65% van de wereldbevolking uitmaken en 40% van het Bruto Binnenlands Product (BBP.) Dat project omvat een netwerk van havens, waterwegen, spoorwegen, industrievestigingen, pijpleidingen voor gas en olie. Deze nieuwe “Zijderoute” zal China verbinden met het olierijke Midden Oosten, Afrika, Centraal Azië, Europa, en de Stille Oceaan landen waar het Koreaanse schiereiland met 70 miljoen inwoners, deel van uitmaakt. De VSA zien dit nieuwe Zijderouteproject met lede ogen aan. China zegt openlijk dat elke natie kan bijdragen tot dit initiatief. In mei 2017 nodigde China Noord-Korea uit op een Forum over de nieuwe “Zijderoute”. Daar komt bij dat China, samen met Rusland, geleidelijk de Amerikaanse dollar als wereldmunt wil vervangen door handelsrelaties in nationale munten en op termijn de nationale Chinese munt, de Yuan. China is nu al begonnen om de yuan te gebruiken voor de aan- en verkoop van goederen en van olie op de financiële markten, die de hegemonie van de US- dollar ondermijnen. Men kan zich voorstellen welke de gevolgen zullen zijn voor de hegemonie van de US- dollar indien China erin zou slagen het Koreaans schiereiland te integreren in het nieuw “Zijderoute” project. Alle landen die af wil van het VS-dollar-imperium vormen de grootste bedreiging voor de macht en dominantie van de Amerikanen in de wereld en worden dus ook als rivalen en vijanden behandeld. De spanningen en militaire acties van de VS en zijn bondgenoten in de wereld zijn, hoe goed verpakt in humanitaire en mensenrechten siroop, ook oorlogen met landen en gebieden die rijk zijn aan grondstoffen, met min of meer ontwikkelde samenlevingen en bereid zijn de dollar- dominantie van zich af te schudden.
Economische ambities Japan en Rusland
Ook Rusland heeft zijn economische ambities met het Koreaans schiereiland. Er zijn plannen voor een aftakking van de Transsiberische spoorweg naar Zuid-Korea, doorheen Noord-Korea. Maar dat kan maar als de relaties tussen die twee landen van het schiereiland genormaliseerd zijn. Ook willen de Russen een aardgasleiding naar het Koreaanse schiereiland aanleggen, maar hier geldt dezelfde voorwaarde als voor de Transsiberische aftakking. President V. Poetin heeft Kim Jong-un al uitgenodigd op het komende jaarlijks economisch forum van Vladivostok in de buurt van het Koreaans schiereiland. Tot slot mogen we niet vergeten dat de grote buur Japan een geschiedenis van brutale kolonisatie van het schiereiland meesleurt en een dubbelzinnige houding aanneemt tegenover de Korea’s. Daarenboven ziet Japan niet graag gebeuren dat de Korea’s “economische tijgers” zouden kunnen worden met hun 60 miljoen inwoners. Tegelijk biedt dit voor Japan positieve vooruitzichten voor economische samenwerking.
De huidige opstelling van Noord-Korea omvat dus ook een sociaal- economische agenda: Noord-Korea wil nu de fase van de versnelde economische ontwikkeling inslaan (en op termijn misschien een verzachting van de dictatuur en de introductie van de mensenrechten als er een welvarende middenklasse ontstaat en er samenwerking is met het meer welvarende Zuid-Korea). Nu is het voor de 25 miljoen tellende bevolking in meerderheid armoede troef, behalve voor een kleine elite rond de Kim-dynastie. De grote buren (Rusland, China, Japan) zien ook mogelijkheden voor economische ontwikkeling en de Amerikanen zoals president Donald Trump stelde tijdens het bezoek in Singapore aan Kim Jong-un “dat hij liever hotels en villa’s ziet aan de mooie zandstranden van Noord-Korea dan kanonnen en raketten”. Waarbij hij natuurlijk aan de Amerikaanse bedrijven en aan zichzelf dacht als vastgoed oligarch.
De historische ontmoeting tussen de Noord Koreaanse dictator en president D. Trump heeft het oorlogsgevaar wat verder af geduwd. Kim Jong-un komt als grote overwinnaar uit het onderonsje. In de aanloop naar de top gaf hij de toon aan. Hij kreeg, voor hij Trump ontmoette, al erkenning van de andere grote geopolitieke spelers, Rusland en China , met drie bezoeken aan de Chinese president, een bezoek van de Russische Buitenlandminister Lavrov en een uitnodiging van president Poetin. Hij wordt erkend als wereldleider. In eigen land heeft Kim Jong-un al enkele oudere leiders aan de top op pensioen gestuurd. Ook Trump won, als diplomatiek breekijzer, wat de wereld en zijn electorale achterban verwelkomde. Na deze mediagenieke show van de ontmoeting in Singapore kunnen we “hopen op het beste, maar ook voorbereid zijn op het slechtste”.
