Op 1 juli 2018 werd een nieuwe Mexicaanse president verkozen. Het land van 125 miljoen inwoners krijgt voor het eerst in zijn woelige geschiedenis een links nationalistische president. Het is Andres Manuel Lopez OBRADOR (foto intro, met rechts zijn echtgenote) die met een duidelijke 54 procent zijn rechtse tegenstanders van de kaart veegde met zijn linkse partij MORENA (Movimiento Regeneracion Nacional). Zijn partij wint fors in de deelstaten en het nationaal parlement en verovert het burgemeeesterschap in de hoofdstad Mexico-City (22 miljoen inwoners). Het is een politieke aardverschuiving in het Westen. Het neoliberaal, mondialistsch project krijgt de zoveelste dreun in Latijns- Amerika .
Mexicanen op de World Cup voetbal in Rusland, 2018. Honderdduizenden Zuid-Amerikanen gingen hun voetbalploeg steunen in Rusland.
De Mexicanen hebben met een duidelijke meerderheid op 1 juli jl. een links nationalistische kandidaat voor het presidentschap verkozen, Andres Manuel Lopez OBRADOR (AMLO), gewezen burgemeester van de hoofdstad Mexico- City. De linkse president behaalt 30% meer dan de rechtse kandidaat, een coalitie van conservatieven en sociaaldemocraten, en van José Antonio MEADE, een technocraat van de rechts “Revolutionaire Institutionele Partij(PRI) die in vorige eeuw quasi constant aan de macht is geweest. De PRI behaalde nu amper 15,1% van de stemmen. De nieuwe president heeft alvast beloofd niet in het chique presidentieel paleis te gaan wonen, maar op zijn huidig appartement te blijven, en hij zal zijn presidentiële wedde halveren. Zijn partij MORENA (Movimiento la Regeneracion Nacional, “Beweging voor Nationale Vernieuwing”) behaalde ook klinkende meerderheden in regionale parlementen en er werden 6 gouverneurs van de in totaal 9 gouverneurs van zijn partij verkozen. Ook de burgemeester van Mexico- City komt van zijn partij, het is Claudia Sheinbaum. De kiescampagne was extreem gewelddadig. Het was er één van de bloedigste in de geschiedenis.
Moordende kiescampagne
Tijdens de campagne werden 145 politieke militanten vermoord waarvan 48 kandidaten voor de parlementen. De 65-jarige nieuwe president is in zijn lange politieke loopbaan nooit op corruptie betrapt. Hij begon zijn politieke loopbaan als sociaal werker in de zuidelijke thuisstaat Tabasco. Daar hielp hij indianen aan drijvende akkertjes, opdat ze minder afhankelijk zouden worden van de grootgrondbezitters. Na de regionale politiek in Tabasco, stapte hij over naar de hoofdstad Mexico- City, waar hij als burgemeester abortus legaliseerde. Als hij wint zal de helft van zijn regering uit vrouwen bestaan.
De nieuwe linkse president staat voor enorme uitdagingen. Het land is door dertig jaar neoliberaal beleid door en door verkankerd en door geweld, armoede, corruptie kapot aan het gaan. De etter is overal te vinden. Enkele groepen hebben ervan geprofiteerd, de grote massa is verarmd. Voor AM Obrador is de strijd tegen corruptie prioriteit nummer één. Hij gaat het land streng maar rechtvaardig “zuiveren”. Zijn grote schoonmaak richt zich in de eerste plaats op de “maffia van de macht”: de oude elites. Politici stelen geld dat bedoeld is voor gezondheidszorg en onderwijs. Ze houden de bevolking arm, ze stelen fondsen die voor de bevolking bedoeld zijn. Dat alles blijft ongestraft. De armoede is enorm en een zegen voor drugkartels om kansarme jongeren te rekruteren voor het vuile werk. Volgens president Obrador: “is corruptie geen cultureel verschijnsel eigen aan Mexico, maar het gevolg van een decadent politiek regime.” De straffeloosheid moet stoppen. De juridische immuniteit van president, ministers, parlementsleden, rechters en aanklagers moet stoppen.
Politieke aardverschuiving
De nieuwe president heeft het volk opgeroepen zicht te verenigen rond een nieuw “Nationaal project gericht op het vestigen van een authentieke democratie”. Hij benadrukt dat hij zich houdt aan een absoluut legalisme. Het wettelijk arsenaal is voldoende om de problemen aan te kunnen. “We zijn niet voor het vestigen van een open of verborgen dictatuur. De veranderingen zullen verregaand zijn, maar conform de gevestigde wettelijke orde, alle sociale en individuele vrijheden zullen gewaarborgd worden”. AML Obrador gaat flink snijden in salarissen, bonussen en extraatjes voor politici, hoge ambtenaren en rechters. Met dat geld wil hij leraren, politie en verplegend personeel en dokters beter betalen.
De opmars van Obrador, die in vorig decennium al presidentskandidaat was (2006 en 2012), verwekt grote zorgen bij de zittende elite. Ze wordt nu voor het eerst geconfronteerd met een echte politieke aardverschuiving. Obrador heeft een soort Robinhood-belofte gedaan: “de superrijke elite laten inleveren en dit aan het volk te geven”. Of die elite dat zomaar zal aanvaarden, zelfs als hij binnen de wettelijkheid handelt, is maar de vraag. Best zou hij zich eens gaan informeren bij de Braziliaanse ex-presidente Dilma Rousseff, of bij President Nicolas Maduro van Venezuela of bij president Evo Morales in Bolivië om te zien hoe rechts conservatieven hun tegenstanders monddood maken door bureaucratische en juridische staatsgrepen, met de hulp van de imperiale middens in Washington.
Links economisch nationalisme
President AML OBRADOR: soevereiniteit en economie in dienst van het volk, topprioriteit.
AMLO wil een nationaal, soevereinistisch project in Mexico terug opstarten. We spreken van terug opstarten. Vanaf de jaren twintig van vorige eeuw, gedragen door een invloedrijke, patriottische linkerzijde, koos Mexico voor een nationale economische ontwikkeling. Mexico werd een semi- geleide staatseconomie. In 1938 werd de olie-industrie genationaliseerd. En ook de meeste financiële bedrijven en andere industrietakken volgden zoals: de spoorwegen, telecommunicatie, de zware industrie (zilver). In de naoorlogse periode kende dat economisch model een groot succes. Sommigen spraken van een economisch wonder. De oliecrisis van 1972 zou het begin zijn van noodlottige veranderingen. Tijdens de oliecrisis besloot de inmiddels liberale elite van de PRI op grote schaal te gaan lenen, vnl. bij Amerikaanse banken waarvan de rijken in Mexico profiteerden. Nadat de olie-inkomsten instortten kon Mexico in 1982 zijn schulden niet meer betalen. Het was het sein om neoliberale recepten te gaan toepassen onder de leiding van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Er werd een grootschalig project van privatiseringen opgezet zodat na enige tijd zowat 80% van de staatsbedrijven geprivatiseerd werden. De privatiseringen in de jaren 1990 zijn door corruptie, vriendjespolitiek in handen gekomen van een kleine elite van superrijken. Zodanig dat deze kliek een de facto monopolie bezit van de Mexicaanse economie. Tegelijk werd het land opengesteld voor buitenlandse multinationals. De neoliberale dereguleringen in Mexico liet een “zwarte economie” ontstaan die nu 10% van het BNP vertegenwoordigt, volgens de Wereldbank. We spreken dan nog niet van de tergende kloof tussen rijk en arm in Mexico. 40% van de bevolking leeft onder de armoedegrens in een land van 125 miljoen inwoners of ca 50 miljoen mensen. Terwijl 20% van de bevolking 50% van het nationaal inkomen van Mexico binnenrijft.
AMLO op een verkiezingsmeeting met zijn actieve echtgenote naast hem.
Dat is de situatie, kort geschetst, waarin AMLO aan zijn ambtstermijn moet beginnen. De stem voor AMLO is een stem tegen de dictatuur van de neoliberale globalisering. AMLO wil neoliberale hervormingen en dus privatiseringen terugdraaien of afzwakken. Volgens ALMLO moeten de Mexicanen minder invoeren, minder vrijhandel, door zelf te produceren wat zij kunnen en te consumeren: van bonen en rijst tot maïs en benzine. In zijn programma staat duidelijk -: voedselsoevereiniteit. Hij wil grote infrastructuurprojecten in het zuiden voor de ontwikkeling van die regio’s en de strijd tegen armoede (en tegen de drugkartels). De onderwijshervorming op neoliberale leest (van beurzen naar leningen, privé scholen met staatsgeld) wil hij annuleren. Hij wil ook de olieconcessies herzien en de aanpak van de milieucrisis in Mexico die de nationale hulpbronnen van het land bedreigt.
AML Obrador wil terug aanknopen met het verleden van economisch nationalisme dat door het neoliberaal globalisme werd kapot gemaakt ten voordele van een kleine elite. Hij heeft daarvoor de steun gekregen van een groot deel van de bevolking, vnl. jongeren. Hij is de Bernie Sanders van de VS, met dit grote verschil dat hij tot president verkozen is.
Buitenlands beleid: niet inmenging en soevereiniteit
Mexico’s buitenlands beleid is sinds lang bepaald door soevereiniteit en niet interventie in andere landen. In 1930 werd dit geformuleerd als de Estradadoctrine. De Mexicaanse burgerij en links achtte het politiek onrechtvaardig druk uit te oefenen op andere landen door middel van economische – , politieke – en militaire tussenkomst.
De verhoudingen van Mexico met het buurland de VSA zijn altijd al op gespannen voet en gevoelig geweest. Deels door de geschiedenis. Mexico geraakte in een imperialistische oorlog van de Verenigde Staten een groot deel van zijn grondgebied kwijt. Na de Mexicaanse revolutie, waarin links- patriottisch Mexico een grote rol speelde, ontstond er in de heersende klasse van buurland de VSA (ook met de Oktober revolutie in Rusland) een wantrouwen tegenover Mexico omdat de Amerikaanse elite dacht dat het socialisme zich vanuit een sterk links Mexico over de Verenigde Staten en gans het Amerikaanse continent zou verspreiden.
Vandaag zijn de pijnpunten migratie en de drugsproblemen en de wapenhandel van de VSA naar Mexico waarmee de drugkartels zich bewapenen. AML Obrador wil dat de migratiebewegingen er zijn uit vrije wil en niet uit armoede en wil normale relaties met de VSA op voet van gelijkheid en wederzijds voordeel en in respect voor de soevereiniteit van Mexico.
