De sociale en democratische emancipatiestrijd van het Vlaamse volk kan nooit begrepen worden indien men de rol van de daensistische beweging niet in rekening brengt met de gebroeders Daens: Adolf, de priester, die het meest bekend werd, en Pieter, de journalist- uitgever en politicus. In 2018 is het 100 jaar geleden dat Pieter Daens overleed. Het Priester Daensfonds vzw van Aalst bracht tijdens dit jaar een gepaste hulde aan Pieter Daens wiens inbreng in de daensistische beweging soms onderschat wordt.(*)
Naar aanleiding van de herdenking van het honderd jarig overlijden van Pieter Daens werd in het tijdschrift van de vzw Priester Daensfonds, “Daens Vandaag” (**) een speciale uitgave van september jl. verzorgd met een interessant dossier over leven en werk van Pieter Daens. Deze speciale uitgave mag als een begeleiding gezien worden van de tentoonstelling over leven en werk van Pieter Daens in het Aalsters stedelijk museum – ’t Gasthuys – die kan bezocht worden van 8 september tot 30 december 2018 en een aanrader is.
Pieter Daens werd geboren in Aalst in 1842. Pieters oudere broers August en Adolf studeerden en werden priester. Pieter werd leerjongen in een drukkerij, ging daarna een drukkersopleiding volgen in Brussel en Gent en wist zich op te werken tot een gerespecteerd drukker, journalist en uitgever van twee druk gelezen weekbladen. Hij bleef steeds wat in de schaduw van zijn meer bekende broer. Maar de geschiedenis van het Daensisme zou nooit geweest zijn wat ze was geworden zonder deze geëngageerde, bedrijvige journalist, schrijver, drukker- uitgever en politicus. Hoewel hij misschien niet de intellectuele bagage en spitse verstand van zijn broer had, maakte zijn invloed door zijn wijd verspreide kranten Het Land van Aalst en De Werkman hem tot de ideale man om de moeizame stichting en opgang van een onafhankelijke politieke beweging, los van de katholieke conservatieve krachten, in goede banen te leiden in de Christene Volkspartij. Zijn betekenis als initiatiefnemer bij de stichting van de daensistische partij, als motor achter de schermen, onvermoeibare propagandist, zelfstandig politicus op lokaal en nationaal vlak kan niet overschat worden. In de speciale uitgave van “Daens Vandaag” wordt telkens een tweeluik, met een tekst van de redactie links en een authentieke tekst van Pieter rechts, verschillende aspecten van het leven en werk van Pieter Daens uitgelegd: zijn afkomst, Pieter als familieman, als verenigingsman, als journalist, als drukker- uitgever, als kunstenaar, Pieter tijdens de ‘Groote Oorlog’ (1914-1918), de aanloop tot het Daensisme met de stichting van de ‘Christene Volkspartij’, het politiek conflict met zijn broer Adolf, en Pieter als gemeenteraadslid en volksvertegenwoordiger. Op het einde van het dossier een bevindt zich een beknopte bibliografie over het Daensisme.
Historicus Hendrik Strypens
De historicus (vroeger docent) Hendrik Strypens, Aalstenaar en tevens actief lid van het Priester Daensfonds vzw,(foto) heeft een grote inbreng gehad in de tentoonstelling. In de recente jaren heeft hij een aantal publicaties op zijn naam met de ontsluiting van de historische feiten over de daensistische beweging. Volgens hem wordt de inbreng van Pieter Daens soms onderschat. Zijn onderzoekswerk mondde uit in verschillende publicaties over Pieter Daens. In 2003-2004 publiceerde hij resp. Fundamenten 2 & 3. In 2014 publiceerde hij het boek “Journalisten. Opiniemakers voor en tegen het establishment” en dit jaar, naar aanleiding van de 100-jarige herdenking van het overlijden van Pieter Daens, “Pieter Daens en het daensistisch DNA”, 1842-1918.
Louis Paul Boon
Pieter Daens had een vlotte pen en trachtte als journalist op een volkse wijze de waarden van sociale rechtvaardigheid, democratie, vrede rechtstreeks naar het volk over te brengen. Hij heeft in zijn weekbladen en toespraken heel wat achtergelaten voor bijv. Louis Paul Boon. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Louis Paul Boon, zijn opus magnum “Pieter Daens”(1971) naar Pieter noemt (foto onder). Louis Paul Boon schrijft in zijn Woord Vooraf: “Deze Pieter Daens werd als centrale figuur genomen omdat hij, zowel als dagbladschrijver en man met nimmer verflauwende liefde voor de kleine man, als mens met gevoel voor humor en met tevens inzicht van al het betrekkelijke in deze wereld, best door mij te benaderen en te begrijpen viel.” In deze monumentale klassieker van de Vlaamse letteren, een must voor elke bewuste Vlaming, vertelt Boon in de persoon van Pieter Daens over de strijd van priester Adolf Daens en zijn radicaal- christelijke- sociale beweging voor Vlaamse arbeiders. (“Pieter Daens” werd bekroond met de Multatuli prijs van de stad Amsterdam, de literaire prijs van de stad Aalst, de driejaarlijkse Staatsprijs voor proza en de Achiel Van Ackerprijs, en was aan zijn achttiende druk toe in 2008).
(*) Er lijkt in de introfoto van het zerk van P. Daens en de sterfdatum een tegenstrijdigheid: 2019 versus 2018. P. Daens stierf in volle oorlogs- en bezettingstijd op 26 maart 1918. Hendrik Strypens in zijn boek “Pieter Daens en het daensistisch DNA” (2018): “Pas in 1919 konden partijleiders en militanten hem op de begraafplaats komen bedanken en eren”
(**) “Daens Vandaag”, opinieblad, driemaandelijks tijdschrift van het Priester Daensfonds, correspondentie: Middelkouter 68, 9350 Haaltert, info@daens.org.
