In de vloedgolf aan analyses en commentaren na de gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 worden interessante beschouwingen gepresenteerd. Lokale verkiezingen worden vaak gekleurd door plaatselijke vriendschappen, vendetta’s, in de vele dorpen en kleine steden die Vlaanderen telt. En toch, mondiale uitdagingen hebben ook het kiesgedrag beïnvloed. Vlaanderen als welvarende ‘Gaza’-strip aan de Noordzee ontsnapt er niet aan.
De mainstream media bieden naar aanleiding van de lokale verkiezingen een vat vol analyses en commentaren over de plaatselijke politieke verhoudingen. Het geeft vaak boeiende lectuur over Vlaamse steden en dorpen die nu in de picture komen. Politici rennen als duracel- batterijtjes van de ene vergadering naar de andere, van het ene mediadebat naar het andere. Vele lokale problemen hebben te maken met de Dorpsstraat. Dat betekent nu niet dat de kiezers bij lokale verkiezingen geen algemeen politieke keuzen maken over “hete” maatschappelijke problemen die de gevoelens en geesten van de kiezers instinctief of bewust beroeren. Meer dan in gemeenteraadsverkiezingen, richten de kiezers in de (gelijktijdig) georganiseerde provincieraadsverkiezingen zich meer op zuivere politieke kwesties. De resultaten van de provincieraadsverkiezingen illustreren hoe de kiezer die lokaal op lijst x stemt, vaak voor de provincieraad een meer politieke stem uitbrengt op lijst y (we laten hier terzijde wat het nut en de bevoegdheden zijn voor de provincieraden).
Signalen vanuit de provincieraadsverkiezingen
In de overvloed aan commentaren in de mainstream pers wordt weinig aandacht besteed aan de politieke signalen van de resultaten van de provincieraadsverkiezingen. Voor de kijk- en leescijfers wordt maximaal gefocust op de lokale partijen. Provincieraadsverkiezingen worden door de klasssieke politici en de met hen verwante mainstream media in een hoekje geduwd. Ze hebben daar zo hun redenen voor.
Wat blijkt uit de provincieraadsverkiezingen van zondag jl.? Oude politieke partijen zoals de VLD, Cd&V en de SP.A, die reeds dertig jaar inzetten op de neoliberale globalisering, geraken steeds meer kiezers kwijt. Dat is ons inziens niet toevallig. Kiezers zien de algemene achteruitgang. Deze kiezers voelen de druk op de werkvloer en in de consumptie (sociale dumping, flexibiliteit, stijging van water-en elektriciteitsfacturen, koopkrachtdaling,..) soms de verloedering in hun wijken (gebrek aan sociale huisvesting, geen respect voor het openbaar domein, de verstikkende dominantie van de auto- en vrachtwagenlobby, de sociale druk van wilde immigratie die het gevoel geeft dat de Vlaming een vreemde in zijn eigen buurt wordt). Prof. Bart Maddens (KUL) becijferde de politieke relevantie van de provincieraadsverkiezingen Volgens hem zijn de vernoemde partijen gezakt tot een absoluut dieptepunt van 43,8 procent. Ooit behaalden ze samen tot 70 procent van de stemmen. De N-VA verliest één vijfde van haar kiezers en valt terug van 32,4 naar 24,8 procent. De regeringspartijen zakken in Vlaanderen van 65 naar 58,2 procent. Bijna één Vlaming op drie heeft voor onconventioneel links gestemd. Het Vlaams Belang, Groen en de PVDA samen maken een spectaculaire sprong vooruit van 17,2 procent naar 29,4 procent. In Wallonië zie je hetzelfde zegt Prof. B. Maddens. Alle traditionele partijen verliezen. In 2014 haalden ze nog 71,7 procent, vandaag 61,2 procent. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog zakken de drie traditionele partijen onder 70 procent. Geen van de twee coalities van de huidige legislatuur (eerst cdH en PS, daarna cdH en MR) heeft nog een meerderheid in het Waals parlement, Ecolo en de PTB-PVDA kunnen samen 26,2 procent van de kiezers verleiden, in 2014 was dat nog maar 13,7 procent (cfr. De Tijd, 16/10/ jl.).
Neoliberale sociaaldemocratie, uitdovende kaars
Nemen we één partij van de drie oude partijen: de SP.A. Ze komt als grote verliezer uit de stembusslag. En dat reeds in een rij van rampzalige uitslagen. We zien vandaag in Europa dat neoliberale sociaaldemocratische partijen uitdoven als een kaars. Sociaaldemocratische partijen die kiezen voor samenwerking met groenen en communisten, verwerven een groot sociaal draagvlak in de oppositie (Jeremy Corbyn (foto)– Groot-Brittannië) of leiden vandaag een regering (Portugal). In Vlaanderen heeft Louis Tobback ooit gezegd dat, als sociaaldemocraten met de liberalen samenwerken, “ze bont en blauw eindigen”. Het was de tijd van paars, de tijd van de donkerblauwe liberaal Guy Verhofstadt als paarse regeringsleider. Herinner U de uitspraak van de eerste minister van Groot-Brittannië Margaret Thatcher dat de “grootste overwinning van de conservatieven is, dat de Labour onder de leiding van premier Tony Blair hetzelfde beleid uitvoert als wij”. In Duitsland voerde de sociaaldemocratische regering o.l.v. kanselier Gerhard Schröder, in coalitie met de groenen, begin deze eeuw, een neoliberaal beleid uit van arbeidsmarkthervormingen. Dat had voor gevolg dat de Duitse arbeidersklasse een laag loon, grote sociale onzekerheid moest incasseren en de SPD meer en meer kiezers verloor bij wzerklozen, gepensioneerden,…. De sociaaldemocraten, ook in Vlaanderen, hielpen bouwen aan de neoliberale economische orde en duwden mee aan de ontwrichting van het sociaal contract tussen arbeid en kapitaal ten nadele van de arbeid.
Een anti-globalistische stem?
De dramatische ontwikkelingen in het leefmilieu en de grote media aandacht, hebben een ‘klimaat’ (!) gecreëerd voor een groot electoraal succes van de groenen, samen met de militante inzet van milieuactivisten van Groen en daarbuiten in allerlei milieu strijdverenigingen. Vergeten we niet dat sinds 1972 met het Rapport van de Club van Rome al waarschuwingen werden gepresenteerd over de leefmilieuproblemen. Dat bleef vele jaren lang abstract voor vele kiezers. Maar de 21e eeuw geeft de laatste jaren snelle veranderingen te zien in de opeenvolgende droogte- en hitterecords, hevige regenval, overstromingen, orkanen…En dit wereldwijd. Zelfs mijnheer D. Trump herkent vandaag dat er een klimaatprobleem is. De klimaatverandering en de grote aandacht ervoor in de media hebben samen met het concrete problematiek in buurten, scholen, voeding, van zuivere lucht, mobiliteit en voedselschandalen, mede het groene succes in Vlaanderen gemaakt. Vooral bij de jongere generaties met kinderen in de steden. Vandaag is Ecolo- Groen de tweede grootste politieke formatie. (Ook in Beieren worden de Groenen de tweede grootste politieke formatie met verkiezingen op dezelfde dag 14 oktober jl.). De schitterende verkiezingsuitslagen in Vlaanderen gebeurden onder de leiding van partijvoorzitter Myrem Almaci (foto), waarvan sommigen zeggen dat indien zij de lijst in Antwerpen had getrokken, de kans groot was op nog meer stemmenwinst en de mogelijkheid om de N-VA en de huidige recht Zweedse coalitie o.l.v. burgemeester Bart De Wever te verslaan.
De wilde migratie is grotendeels een probleem van een neoliberaal beleid geleid vanuit Washington (IMF, WB) en Brussel (EU, NAVO). Het is één van de catastrofale gevolgen van de uitvoering van de neoliberale agenda. Afrika is er één van de slachtoffers van. Vaak met EU-subsidies, worden Europese kippenbouten op de markten in West-Afrika gedumpt die de kippenboeren naar het failliet duwen. Misschien zitten er tussen Afrikaanse vluchtelingen in Brussel failliet gegane West Afrikaanse kippenboeren. Of met EU steun gesubsidieerde supergrote visboten afkomstig uit de EU, die bijv. voor de kusten van Senegal al de vis vangen en aan de lokale vissers enkel nog wat verloren gezwommen visjes overhouden. En we spreken dan nog niet over het lang gekende verhaal van de roof van grondstoffen in Afrika en het afromen van hoog opgeleide Afrikanen die hier komen school lopen, werken in onze ziekenhuizen, bedrijven, terwijl ze ginds veel meer nodig zijn. Arme migranten komen naar Europa en worden vooral als bedreigend ervaren (rijke migranten worden in de armen gesloten in bijv. de villawijken van Ukkel en Brasschaat). Arme migranten worden als bedreiging gezien door de lage Europese inkomensgroepen die verarmd zijn door jaren bezuinigen en gebrek aan tewerkstellingskansen. Het aantal leefloners is nooit zo hoog, de armoedecijfers dalen niet en de voedselbanken kenden een forse groei en de angst voor de zekerheid van een job of inkomen snijdt diep. Ooit zegde een SP.A boegbeeld;: “We willen geen ‘armen’ partij zijn”. Wie kan er dan verwonderd zijn dat een extreemrechtse partij als het Vlaams Belang, die bijv. in het verarmde Ninove een voorman heeft, die dag in dag uit contact heeft met die “losers”, 40% van de stemmen heeft behaald met zijn Forza Ninove? In Ninove herhaalde zich het Trump- en Brexit-scenario. De verworpenen der aarde nemen wraak. Is Forza Ninove misschien een extreem voorbeeld uit de verarmde Denderstreek, in de rest van Vlaanderen speelde zich hetzelfde scenario af die het Vlaams Belang terug op de kaart zette tijdens de jongste verkiezingen.
De groeiende sociale ongelijkheid in de geglobaliseerde neoliberale economische orde heeft aan de marxistische PVDA-PTB heel wat zuurstof gegeven. In Wallonië en Brussel is de sociale ongelijkheid, armoede een kanker. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de neo- communisten van PVDA-PTB daar een echte opmars hebben gekend tijdens de verkiezingen van 14 oktober jl. In de Brusselse regio stijgt de PVDA-PTB van 2 naar 36 zetels. In Wallonië kent de PTB voor het eerst een doorbraak in Doornik, Verviers en Namen, elk één zetel. In Luik, de thuisbasis van Raoul Hedebouw, behaalt de PTB in Herstal bijv. 24%, in Luik 16%, in Seraing (24%). In Vlaanderen, met Antwerpen als thuisbasis van voorzitter Peter Mertens,(foto, op de cover van zijn boek, 2016, ‘Graailand’) waar de volkswelvaart weliswaar tanende is, maar breder verspreid en gemiddeld hoger dan in Wallonië, is de doorbraak van de PVDA in Vlaanderen historisch. Er zijn massa’s linkse en progressieve Vlamingen! In steden waar de klassieke politieke klasse zich zelfs niet kon voorstellen dat er één communist in de gemeenteraad zou verschijnen, is het op 14 oktober gebeurd: in Leuven, Lommel , Turnhout, Mechelen, Geel, Sint-Niklaas, Vilvoorde en in Gent ineens met 3 en in Hasselt met 2 verkozenen. Naast Zelzate in de Gentse Kanaalzone met 6 verkozenen die er al eerder zetelden sinds 2012. In Antwerpen, met 4 verkozenen en 8,7% van de stemmen in vorige legislatuur, kan men van een lichte vooruitgang spreken. In Wilrijk en Berchem komen er twee zetels extra bij. In Ekeren verovert de partij haar eerste zetel. In het stadsdistrict Borgerhout kan de bestaande progressieve coalitie van Groen- PVDA- SP.A verder gezet worden. In de villagemeente Brasschaat komt de PVDA met één zetel in de gemeenteraad. Gezien de socialistische- en anti- imperialistische opstelling van deze partij is het minder moeilijk een gemeenschappelijke sokkel te vinden tussen de lager (on) geschoolden, en de geschoolde werknemers voor een economisch systeem dat alle volksklassen bedreigd: van arm, naar minder arm en zelfs welvarend.
Meer en meer kiezers keren zich instinctief of bewust af van de neoliberale globalisering die door de traditionele partijen Cd&V, Open VLD en de SP.A de voorbije dertig jaar werd belichaamd onder de voogdij van mondiale structuren zoals het IMF, de EU, de ECB en de NAVO. Vlaanderen heeft op 14 oktober jl., lokaal ten dele, maar zeker in de verkiezing voor de provincieraadsleden, een stem uitgebracht tegen de nefaste gevolgen van de mondiale liberalisering. Door massaal hun stem te geven aan Groen, de neo-communisten van de PVDA-PTB, en het Vlaams Belang wordt misschien een trend ingezet naar nieuwe mainstream politiek.