Margaret Thatcher zegde ooit op een conventie van de Tories in Southempton in 2002, nadat Labour de macht van de Conservatieven had overgenomen o.l.v. Tony Blair, dat de grootste overwinning van de Conservatieven is, dat Labour hetzelfde beleid voert. “We zijn erin geslaagd onze opposanten te doen veranderen”. Ze had gelijk. De sociaaldemocratie is dertig jaar lang tot in de hoogste machtcenakels een capitulatiebeweging geweest in Groot-Brittannië. De ravages zijn enorm.Nergens in Europa zijn de sociale ongelijkheden en de afbraak van de welvaartsstaat zo groot als in Groot-Brittannië. Het neoliberale eenheidsdenken zit nog diep in de Europese sociaaldemocratie. Denk aan de venijnige aanvallen van sociaal democraten (in belangrijke EU-functies of in minister functies in Duitsland) naar de Griekse Syriza- partij aan de macht. Voor bewezen diensten bevolken vele oudere sociaal- democraten na hun carrière(!) de bestuurskamers van banken, grote bedrijven. Ook in ons land. Sociaaldemocraten worden voor het gerecht gedaagd niet omdat zij opkomen van de werkende bevolking maar omdat ze verwikkeld zijn in schandalen allerhande.Met de verkiezing van Jeremy Corbyn als nieuwe voorzitter van Labour is het uithangbord van één van de oudste sociaaldemocratische partijen van Europa veranderd. Het blauwe paneel met roze randje is een vuurrood “Corbyiaans” plakkaat geworden. De wind komt van links. De 66-jarige backbencher van Labour had de durf in zijn parlementsloopbaan meer dan 500 keer tegen de richtlijnen van zijn partij te stemmen.
Het kan verkeren: het “backbencher-schap” werd een troef, versterkt door de hatelijke aanvallen van de Blair-boys vanuit de luxueuze salons van het Labourestablishment. Corbyn had geen pr-bureau nodig van mannen in dure pakken, met voorgekauwde newspeak, hagelwitte kunsttanden. De senior van 66, in de liberale Le Monde wat meewarig ‘Le Moine’ (de monnik) ‘gedoopt’, kon rekenen op ca 16.000 vrijwilligers waaronder vele jonge wolven en wolvinnen voor zijn campagne ‘te velde’. Duizenden mensen kwamen naar de “monnik” luisteren. Hij voerde campagne met een onverbloemd links programma, die met lef Tony Blair voor zijn oorlog in Irak een oorlogsmisdadiger noemde. Jeremey Corbyn heeft, met steun van zijn jonge garde en duizenden nieuwe Labour- leden en de vakbonden de elite-boys van Labour een pad in de korf gezet. Hij werd met 60% van de stemmen verkozen of 250.000 stemmen.
De elite haat Jeremy Corbyn
De elite van Labour in Westminster en media haten hem. Maar de grote nieuwigheid is dat Jeremy Corbyn zijn verkiezing te danken heeft aan een ware volksbeweging. Na zijn verkiezing zijn in enkele dagen tijd 50.000 mensen lid geworden van Labour. Met die realiteit van nieuw aangeboorde leden en militanten zullen zijn vijanden rond de Tories, Blairisten en in de rioolpers geconfronteerd worden. De jonge Britse politieke denker Owen Jones (31) die in België was om zijn boek “The Establishment” te promoten, en actief de campagne van J. Corbyn steunde, wijst erop dat de “revolte die zich nu in het VK afspeelt in heel Europa terug te vinden is. De nationale context verschilt natuurlijk, maar het is telkens hetzelfde fenomeen in een lokale vorm. Meestal begint het met een grote sociaaldemocratische partij die de principes van de besparingslogica aanvaardt en mee uitvoert. Daardoor verliest ze geloofwaardigheid, waardoor links een machtsvacuüm ontstaat. Dat wordt opgevuld door partijen als Syriza in Griekenland en Podemos in Spanje. In het VK gaat het niet om een nieuwe partij omdat in Labour socialisten en sociaaldemocraten samen Labour uitmaken. Alleen daarom is het mogelijk dat twee tegenpolen Tony Blair en Jeremy Corbyn in amper acht jaar dezelfde partij konden leiden.” (Tijd, 23 september jl.)
Terug nationaliseringen
Zoals gezegd, wil J. Corbyn terug aanknopen bij de socialistische ideologie die de welvaartsstaat mogelijk maakte. Hij wil bijvoorbeeld een nationale investeringsbank om nieuwe, publieke investeringen mogelijk te maken. In het onderwijs, de woningbouw, de industrie en de ecologie. Volgens Corbyn kan dit gekoppeld worden aan hooggekwalificeerde banen. Corbyn: “Wij hebben geld bijgedrukt om de banken te redden, maar dat geld is grotendeels verdwenen in de zakken van enkelen. Waarom kunnen we dat geld niet investeren in projecten waar vele burgers beter van worden?” Ook wil hij de geprivatiseerde spoorwegen die een ramp zijn en de energiesector democratisch nationaliseren d.w.z. zonder in het oude etatisme te vervallen. Met inspraak van consumenten en vakbonden. Een recent onderzoek toont aan dat meer dan vier op de vijf Britten pleiten voor een hernieuwde hernationalisering van de openbare gezondheidsdienst NHS, twee op de drie pleiten voor dezelfde operatie in de post en de spoorwegen. De nieuwe Labour- voorzitter kant zich tegen de NAVO. Hij wil de Clyde-marinehaven in Schotland weg, waar de vier nucleaire duikboten van het VK met elk 16 Trident-atoomraketten gestationeerd zijn. Samen met de Schotse nationalisten van de SNP zal hij hierin wellicht front vormen om het geldverspillende moderniseringsprogramma te trachten te blokkeren en de vrijgekomen middelen te besteden aan de recyclage naar een civiele haven en de sociale staat van de samenleving te verbeteren .
Er waart een spook door Europa: en antibesparingsgolf
Jeremy Corbyns houding tegenover de EU en een Brexit is nog niet zo duidelijk, ook omdat het VK niet deel uitmaakt van de eurozone. Hoewel ook in zijn achterban duidelijke anti-EU en anti-euro strekkingen leven. Owen Jones “dankt God” dat het VK niet deel uitmaakt van de eurozone. De eurozone is een ondemocratische constructie waarin vooral de belangen van de Duitse regering en het bedrijfsleven worden gediend. Hij pleit ervoor dat Griekenland, Spanje de eurozone verlaten. Zoniet is elk links project onmogelijk. O. Jones: “Het is belangrijk dat links in Europa wakker wordt, zeker in Groot-Brittannië. In 2017 staat een referendum over het Britse lidmaatschap van de Europese Unie op het programma. Op zijn minst moet links bereid zijn eruit te stappen. De Europese Unie is zoals sommige sociaaldemocraten en vakbonden zeggen helemaal geen tegenmacht voor het mondiaal grootkapitaal. Integendeel het is een machine die het wereldwijde kapitalisme versterkt. Als het vrijhandelsakkoord (TTIP) er komt, zonder grondige bijsturingen, geven wij onze macht in ieder geval uit handen aan grote bedrijven. Dan staan nationale regeringen machteloos. Waarom zou ik dan de Europese Unie blijven steunen? ” (DS,weekblad, september jl.). Er waart dus een spook door Europa: het spook van een hernieuwd links, met jong en oud samen, dat in zijn antibesparingsopstelling aansluiting begint te vinden bij grote massa’s mensen. Over de opstelling tegenover de EU en de euro lopen de tegenstellingen vooralsnog dwars doorheen de linkse en progressieve beweging. Met Owen Jones zeggen we, tijd voor wakker te worden en zich te ontdoen van de illusies dat met de EU- en euroconstructie een sociaal, vredelievend Europa mogelijk is.
Miel Dullaert
