Op 10 november 2015 was het 20 jaar geleden dat Ken Saro-Wiwa, voorzitter van de ‘Movement for the Survival of the Ogoni People (MOSOP) en acht andere Ogoni-leiders werden opgehangen door de militaire dictatuur van Nigeria. Gekend als de “Ogoni Nine”. Hun misdaad bestond erin het opeisen van de zelfstandigheid van het Ogoni-volk en een deel van de opbrengsten van de olie-exploitatie van de multinational Shell.Alvorens zich aan te sluiten bij de MOSOP was Ken Saro-Wiwa een bekende schrijver. Hij publiceerde veel gedichten en een aantal romans waaronder het bekende ‘Sozaboy’. Hij was op een bepaald moment voorzitter van de Vereniging van Nigeriaanse schrijvers. Hij werd lid van MOSOP en milieuactivist vanuit de dagelijkse realiteit. Hij zag hoe de Nigeriaanse bodem rijk was aan natuurlijke rijkdommen, maar toch was het volk arm. Hij leefde in het Ogoni-gebied, een oostelijk deel van de Niger-delta aan de zuidkust van Nigeria (ca zo groot als Nederland en België samen). Saro-Wiwa was sterk betrokken bij de opstelling van de “Ogoni Bill of Rights”. Dit document werd uitgegeven in 1990 en bevat de economische, culturele en de politieke aspiraties van het Ogoni-volk. De Bill was een oproep om de Britse koloniale overgeërfde structuren te verwerpen en politieke autonomie op te eisen. Deze gewaagde eis vormde een rechtstreekse bedreiging voor Shell, omdat autonomie, de Ogoni de macht zou geven om te beslissen of het bedrijf de olie in Ogoniland mocht blijven exploiteren.
Het was de oproep tot zelfbeschikking die Shell en de Nigeriaanse regering ertoe aanzette om Ken Saro-Wiwa als een echte bedreiging te beschouwen. Wat uiteindelijk zou leiden tot de executie van de Ogoni Nine. Ze werden beschuldigd van moord, er werden cruciale getuigen omgekocht om tegen hen te getuigen. Op 10 november 1995 werden de Ogoni Nine samen opgehangen. Naast Ken Saro-Wiwa waren dat Saturday Dobee, Nordu Eawo, Daniel Gbooko, Paul Levera, Felix Nuate, Baribor Bera, Barinem Kiobel, en Johan Kpuine.
Twintig jaar na deze donkere periode is de productie stilgelegd maar blijft de vervuiling de lokale gemeenschappen vernietigen. Er is al veel meer olie in de Nigerdelta terecht gekomen dan door de olieramp in de Golf van Mexico van 2011. Vandaag blijft ondanks de rijkdommen van het land Ogoniland een van de meest achteruitgestelde plaatsen van Nigeria. De wegen zijn slecht en gezondheidszorg bijna onbestaande, de weinige scholen lijken wel overblijfselen van de 18e eeuw…De Nigeriaanse staat en Shell dachten de Ogoni- strijd in de kiem te smoren met de moord op de Ogoni Nine. Hun ophanging en de Ogoni Bill of Rights leidde uiteindelijk tot de stopzetting van de vervuilende en oneerlijke productie. Er is al meer dan 20 jaar geen enkele druppel olie opgepompt in het gebied.
Ken Sar-Wiwa kan in het rijtje geplaatst worden van onverschrokken nationale bevrijdingsstrijders en talloze militanten van de tweede helft van vorige eeuw die opkwamen voor politieke autonomie en zelfbeschikkingsrecht over hun grondstoffen. Ze werden opzij gezet en/of vermoord door het multinationaal bedrijfsleven en het imperialisme. We denken aan M. Mosaddecq (Iran), S. Allende (Chili),P. Lumumba (Congo),… (Cfr. Vrede, tijdschrift voor internationale politiek, december 2015)
