Sociale ongelijkheid: even dodelijk als het virus

Elk jaar in januari komt de elite van de wereld in Davos bijeen, in de besneeuwde Zwitserse bergen (foto). De rijken en machtigen blinken, ze klinken er met een glas champagne op het sociaal- ecologisch vuilnisstort van de wereld dat zij leiden en beheren (vandaag gaat de bijeenkomst virtueel wegens covid). Davos tekent ook elk jaar voor een tegenrapport van Oxfam International. De titel van haar rapport in 2021: sociale ongelijkheid is even dodelijk als het virus.

Oxfam-Internationaal is een wereldwijde organisatie met beroepslui en vrijwilligers voor wereldwijde inzet voor de sociale ontwikkeling van de wereld. Zij roeien in tegenstroom, tegen de elites die van de wereld een vuile soep hebben gemaakt. Dit jaar verscheen naar jaarlijkse gewoonte een tegenrapport voor de elites in Davos door, covid via de virtuele wereld, beperkt tot toespraken van de belangrijkste deelnemers.

Oxfam

Het rapport van Oxfam (links poster) voor 2021 draagt de veelzeggende titel “Even dodelijk als het virus: de verscherpte sociale ongelijkheid”. Volgens de organisatie leven we in de scherpste sociaaleconomische crisis sinds de jaren dertig van vorige eeuw. Het pervers sociaaleconomisch systeem maakt midden de crisis het mogelijk dat de al superrijke miljardairs nog rijker werden, terwijl de meerderheid van de bevolking in de wereld blijft worstelen met verscherpte armoede, ziekte, werkloosheid als gevolg van de covidpandemie die bovenop de al bestaande crisis komt. Voor de paar rijkste miljardairs is de recessie al voorbij. Tegelijk heeft de pandemie geleid tot het ergste banenverlies in 90 jaar. Honderden miljoenen mensen zijn bedreigd in hun baan, zijn werkloos, verliezen hun inkomen, lijden honger. Hoewel de duizend rijksten op aarde negen maanden nodig hadden om te herstellen van de tegenslag van de pandemie, zal het 10 jaar duren voordat de armsten en de verarmden zullen herstellen van de sociaaleconomische gevolgen van de pandemie. Oxfam berekende dat vanaf december 2020 het totale vermogen van de miljardairs 11,95 biljoen dollars is. Dat is het equivalent van de totale uitgaven aan Covid-19 hulp van alle G-20 geïndustrialiseerde landen. Het fortuin van de tien rijkste mannen ter wereld -waaronder de Amerikanen Elon Musk van Tesla tot Jeff Bezos van Amazone als top twee, is sinds het begin van de pandemie gestegen met 540 miljard dollar. Dat bedrag is voldoende om ervoor te zorgen dat niemand in de pandemie in armoede drijft. En ook om het vaccin tegen Covid-19 voor alle mensen te betalen. Volgens een onderzoek onder 295 economen uit 79 landen in opdracht van Oxfam International verwachten economische experts, waaronder Jeffrey Sachs, Jahati Ghosh, Gabriel Zucman, een sterke toename van inkomensongelijkheid in hun respectievelijke landen als gevolg van de pandemie. Gabriela Bucher, hoofd van Oxfam International benadrukt de dimensies die veel verder gaan dan de sociaaleconomische ongelijkheid. “We zijn getuige van de grootste piek in ongelijkheid die ooit is vastgesteld. De diepe kloof tussen arm en de superrijken is net zo dodelijk als het virus.” Deze catastrofe zou gemakkelijk te vermijden zijn. Volgens Oxfam is de sleutel tot een snel sociaaleconomisch herstel van de pandemie de economieën sociaal rechtvaardiger te maken. Specifiek zou een tijdelijke belasting op overwinsten van de 32 mondiale bedrijven tijdens de pandemie 104 miljard dollar kunnen opleveren. Het haalbare bedrag zou volgens Oxfam voldoende zijn voor werkloosheidsuitkeringen te verstrekken aan alle loontrekkenden, en financiële steun aan alle kinderen en ouderen in arme landen.

De V.S.A.: champions league sociale ongelijkheid

In de (voorlopig) grootste economie van de wereld, in het eldorado van de roofkapitalisten, de Verenigde Staten van Amerika, is de grote sociale ongelijkheid dramatisch. Sociaal gezien is het land een derdewereldland. Het land is sociaal gesplitst. Sociale ongelijkheid valt daarenboven deels samen met rassenongelijkheid en racisme. De Amerikaanse publicist en journalist Chris Hedge (winnaar Pullitzer Prize als correspondent voor de New York Times) (foto) schreef een interessante bijdrage voor de blog van de Amerikaanse linkse publicist Robert Scheer.

“Zodra een rijke oligarchie de macht grijpt, regeringsinstellingen corrumpeert om uitsluitend hun bekrompen belangen te dienen en de burgers in lijfeigenen veranderen zijn er zoals Aristoteles opmerkte slechts twee opties: tirannie of revolutie. De duizelingwekkende concentratie van rijkdom en obscene gierigheid van de superrijken doet nu het hedonisme en excessen van ’s werelds gruwelijkste despoten en kapitalisten uit het verleden in de schaduw stellen. In 2015, kort voor hij stierf, schatte het tijdschrift Forbes, het netto vermogen van David Rockefeller op 3 miljard $. De sjah van Iran plunderde naar schatting ca 1 miljard $ uit zijn land. Ferdinand en Imelda Marcos verzamelden tussen 5 en 10 miljard dollar. De voormalige Zimbabwaanse president Robert Mugabe was ongeveer één miljard $ waard. Dictator Mobutu in Zaïre-Congo verduisterde ca 10 miljard dollar. De Amerikanen Jeff Bezos en Elon Musk hebben vandaag elk ca 180 miljard $”. De nieuwe rijkdom komt van een kartelkapitalisme dat veel geconcentreerder en veel crimineler is dan alle kartels die door de oude roofbaronnen van de 19e eeuw zijn opgebouwd. Het werd mogelijk gemaakt door Ronald Reagan en Bill Clinton die de voorschriften afschaften die de burgers beschermden tegen de ergste vormen van uitbuiting van de monopolies. De vernietiging van de regulering maakte de grootste opwaartse overdracht mogelijk van rijkdom in de Amerikaanse geschiedenis. Wat je ook over Trump zegt, hij heeft in ieder geval stappen ondernomen om Facebook, Google, Amazon en de andere Sillicon Valley monopolisten op te splitsen op basis van de antitrust wetgeving, wat niet zal gebeuren onder Biden”.

Chris Hedge: “De geschiedenis heeft herhaaldelijk de ernstige gevolgen van extreme sociale ongelijkheid geïllustreerd. Het stimuleert revolutionaire gisting, die van links of rechts kan komen. Ofwel is het een links populisme dat de oligarchische macht vernietigt, of een rechts populisme gebouwd op vergiftigde solidariteit van haat, racisme, wraak en geweld en bovenop gefinancierd door de gehate oligarchen die het gebruiken als een front om de tirannie te versterken”.  Chris Hedge geeft een aantal bladzijden lang cijfers over de sociale ongelijkheid in de VS. Volgens Hedge is de totale rijkdom van Amerika’s 660 miljardairs, 4,1 biljoen (1 biljoen= 1.000 miljard dollar)(foto). Hij vergelijkt dit met de totale rijkdom van 165 miljoen Amerikanen die 2,4 biljoen is. C. Hedge stelt dat einde 2020 er naar schatting 50 miljoen voedsel onzekere Amerikanen, tegen 35 miljoen in 2019. De armoedecijfers stegen met 2,4% tussen juni en december 2020. Het is nu officieel 11,8%. Veel economen beweren dat in de feiten misschien wel de helft van de Amerikaanse bevolking in echte armoede leeft”. De inherente mechanismen in de kapitalistische samenleving wordt misdadig zodra monopolies van Wall Street tot Silicon Valley, de machtsorganen van de staat grijpen. Deze monopolisten creëren door de regulering af te schaffen – met de hulp van de politieke elite- eerst een maffiaeconomie, daarna een maffiastaat. Democraten en Republikeinen hebben een niveau van hebzucht en fraude gelegaliseerd zodanig dat zelfs sommige roofbaronnen het als onhoudbaar beschouwen. Sommige miljardairs vragen om meer belastingen of geven een deel van hun fortuin uit aan liefdadigheid om er zich een goed geweten mee te kopen.

De reddingsboei: een wereld zonder miljardairs

In Europa gaat er al net veel beter aan toe. Jawel, we hebben nog belangrijke restanten van de sociale zekerheid overgehouden, na dertig jaar afbraak. Er zijn nog een aantal buffers die we vandaag kunnen inzetten voor de tijdelijk werklozen en kleine zelfstandige ondernemers. Armoede kan echter niet langer verborgen blijven in de Europese landen. De etterbuilen barsten open. Het manifest gebrek aan beleid om sociale ongelijkheid en armoede structureel te bestrijden, mondt uit in voedselbanken, in liefdadigheid. Ze zijn de moeder Theresa’s van deze tijd, de baronessen in de 19e eeuw die aan voedselbedeling deden of vandaag de Bill Gates-en die met hun geld geen blijf weten en op liefdadigheidstour gaan in de wereld.

Elke ernstige politiek tegen sociale ongelijkheid zwijgt best over strijd tegen armoede en spreekt beter voor noodhulp. Zogenaamde armoedestrijd is een end of the pipe oplossing. Niet armoede moet in eerste instantie bestreden worden, maar de decadente rijkdom die zich vandaag opstapelt in de handen van amper een autobus vol miljardairs. Wat moet gebeuren is een politiek die rechtvaardige fiscaliteit oplegt en de rijksten in dit tranendal een stevige bijdrage laat betalen. Zoals boven gezegd, sommige miljardairs vragen erom. De overdracht van de door werkenden gecreëerde rijkdom naar de rijken moet stoppen. De Franse econoom Thomas Piketty heeft het in zijn boek “Kapitaal en Ideologie” (2019) uitgebreid, in meer dan duizend bladzijden, over de feiten, de mechanismen en legitimering van sociale ongelijkheid door de eeuwen heen. In zijn boek stelt hij onder meer dat de schulden van de staten in Europa zo hoog zijn, en nog meer met covid nu, dat de politiek wel zal moeten kijken naar de superrijken. Dat is al eerder voortgekomen in de geschiedenis, maar we vergeten dat al te graag, zegt Piketty. In 1950 hadden Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië een openbare schuld van 200 tot 300 procent. De politieke elites hebben toen gekozen om er iets aan te doen door een uitzonderlijke heffing op de grootste privé fortuinen, waardoor de wederopbouw mogelijk was. In de VS na de oorlog hetzelfde: de topinkomens werden tot 90% belast. Het reactionaire verzet hiertegen, is ingezet met de opmars van het neoliberalisme, te beginnen in 1973 toen de linkse president Salvador Allende door een staatsgreep o.l.v. generaal Augusto Pinochet, met de steun van Washington, werd verdreven. Vanaf toen af werden de honden van de zogenaamde neoliberale school van Chicago losgelaten om hun recepten in Chili te implementeren, nadien volgden vele landen.

Grote sociale ongelijkheid heeft ook te maken met niet alleen uitbuiting en onderdrukking, maar ook met het ontduiken van belastingen, met actieve en passieve steun van de grootbanken en de politieke elite. Gabriel Zucman, een leerling van Thomas Piketty, maakte zijn doctoraat over de belastingparadijzen onder de titel The hidden wealth of nations (2013) (foto, belastingparadijs Luxemburg). Hij vlooide uit dat ca 10 procent van het privé vermogen aan de ogen van de fiscus ontsnapt. In absolute cijfers 7.600 miljard dollar (hij adviseerde Bernie Sanders in de VS). “Het feit dat er zoveel miljardairs rondlopen terwijl er tegelijk zoveel extreme armoede bestaat is erg storend. Moreel verkeerd. We verliezen als maatschappij niks als we zeggen: niemand zou nog één miljard euro of dollar mogen bezitten. Het zou onze economie niet minder innovatief maken. En als we met het geld dat nu in een paar handen zit, de levens van massa’s mensen kunnen verbeteren is er zelfs zeer duidelijke winst. Een wereld zonder miljardairs zou een betere wereld zijn.” De sociale ongelijkheid in de wereld is onaanvaardbaar. Met covid-19 is er nog een schepje bovenop geworpen. Zoals C. Hedge boven terecht stelde: extreme sociale ongelijkheid stimuleert revolutionaire gisting, zoals de geschiedenis leert, en die kan zowel van links als rechts komen. Brexit, Trump samen met linkse overwinningen in hele reeks Latijns-Amerikaanse landen zijn symptomen. Ze zullen geen symptomen blijven als er niets ten gronde verandert aan de sociale ongelijkheid.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  • Over mij

    • Miel Dullaert
      °1948 Enkele stipmomenten… Kind en tiener Ik ben geboren in Merksem. Ik behoor tot wat men noemt, de babyboomgeneratie of de eerste
      Meer lezen...
  • Citaat

    De zekerste manier om in een krant te komen
    is er één lezen terwijl je de straat oversteekt
    (Alberto Sordi , It. acteur 1920-2003)

  • Edward ELGAR, NIMROD

  • Tag cloud

  • Deel onze pagina op:

    © Copyright 2024 ‐ Miel Dullaert ‐ Alle rechten voorbehouden

    Disclaimer | Privacybeleid

    Webdesign by Eye