Sedert enige maanden loopt de Europese petitie “Right to Cure” dat één miljoen handtekeningen nodig heeft om te pogen het vaccin tegen Covid-19 te bevrijden uit de almacht van de mulitinationale Pfizers en AstraZeneca’s van deze wereld en er een gratis en toegankelijk publiek goed van te maken. Ook Ursula Von der Leyen,(foto) voorzitter van de Europese Commissie deelde in het openbaar dit standpunt, maar blijkt erop terug te komen. Misschien kan de petitie helpen.
Het Europees burger initiatief zoals voorzien in het Verdrag van Lissabon in 2007 geeft de mogelijkheid aan de civiele maatschappij, het sociaal middenveld, om petities te starten rond thema’s die zij belangrijk vindt waarin ook voorstellen gedaan worden aan het hoogste beleidsorgaan van de EU, de Europese Commissie. Om gevalideerd te worden en de Europese Commissie te verplichten op de voorstellen in te gaan met een afgelijnd tijdspad, moeten de initiatiefnemers 1 miljoen handtekeningen ophalen in de EU-landen, in minstens één vierde van de 27 lidstaten. Het initiatief kwam oorspronkelijk van de linkse fractie in het Europees Parlement. Nadien werd het initiatief verbreed.
Botenga- Konecna (foto Solidair)
Eén van de initiatiefnemers bij “The Left” in het Europees parlement is het enige Belgische parlementslid in die fractie, de Brusselaar Marc Botenga (PvdA). Hij stelt dat: “Overheidsfondsen, dus belastingbetalers hebben betaald voor onderzoek, de ontwikkeling en de productie van toekomstige vaccins tegen Covid-19. Bovendien zal de overheid een deel van de financiële aansprakelijkheid moeten dragen in geval van naderhand aan het licht gekomen gebreken van het vaccin. Multinationals toestaan te beslissen hoeveel we voor onze gezondheid betalen, is een diefstal van onze openbare financiën en sociale zekerheid. Bovendien heeft geen enkel bedrijf het vermogen om genoeg vaccins voor iedereen te produceren. De Europese Commissie onder voorzitterschap van mevr. Ursula Von der Leyen beloofde dat elk vaccin tegen Covid-19 een algemeen, publiek goed zou worden. Ze lijkt nu terug te komen op deze belofte”. Katerina Konecna, communistisch parlementslid voor Tsjechië is mede initiatiefneemster van de petitie en stelt dat “Het zorgelijk is dat de Commissie nog niet de details gepubliceerd heeft (red. nadien wel een gecensureerde tekst van het contract met AstraZeneca) van de contracten met de farma bedrijven. En ook niet de prijs die de belastingbetaler moet betalen, ondanks vele overheidsgelden die werden betaald aan Research and development (R&D). De ontdekking van het Covid-19 vaccin was een collectieve inspanning, dat moet erkend worden boven de enge winstbelangen van de farma bedrijven”.
Vlaanderen en Brussel
In Vlaanderen en Brussel steunen ook heel wat mensen en organisaties de petitie “Right to Cure”. In De Morgen (22 januari jl.) verscheen een oproep van een hele reeks organisaties om de petitie te tekenen. Anne Delespaul, huisarts bij het Pvda-collectief ‘Geneeskunde voor het Volk’ geeft daarbij enige toelichting. Voor haar staat centraal het breken van de almacht van het winstbejag van de farma bedrijven door de vaccins in publieke handen te geven. “Recent zagen we hoe de overheden afhankelijk zijn van de goodwill van een paar farma giganten voor het leveren van vaccins. Zelfs als ze zich contractueel verbonden hadden tot het leveren van dosissen binnen een bepaalde tijdslijn.” Volgens de arts legt de Covid-19 pandemie het fundamenteel probleem bloot van het farmaceutisch businessmodel. Farma bedrijven investeren enkel in producten die met zekerheid opbrengen, niet in geneesmiddelen die nodig zijn voor de volksgezondheid. Anne Delespaul: “De pandemie is niet uit de lucht komen vallen. Al na de uitbraken van SARS en MERS, verwant aan het Covid-19, in 2003 en 2012, gingen de alarmbellen af. In 2016 waren wetenschappers dicht bij een werkend vaccin. Maar de investeringen stopten in de eerste testfase. Ook in 2017 bood de Europese Commissiegeld aan voor verder onderzoek. Maar geen enkel farmaceutisch bedrijf hapte toe omdat ze niet zeker waren dat er een nieuwe uitbraak zou zijn”. Bovendien zal, als het vaccin er is, contractueel bepaald worden dat de staat een deel van de financiële aansprakelijkheid moet dragen in geval van verborgen gebreken. Het is dus ondanks, i.p.v. dankzij het huidig businessmodel dat we zo snel een vaccin hebben, mede steunende op onderzoek i.v.m. SARS. Volgens A. Delespaul kunnen de overheden overgaan tot dwanglicenties waardoor generieke ‘witte’ producten versies kunnen gemaakt worden.
Naast Anne Delespaul (Geneeskunde voor het Volk), mede initiatiefneemster van de Europese petitieactie “No Profit on Pandemic” tekenden een hele reeks Vlaamse en Brusselse organisaties. Lieve Herijgers (Broederlijk Delen), Lodewijk De Witte (Oxfam-België), André Kiekens (WSM), Elissa Van Belle (Memisa), Wim De Ceukelaere (Viva Salud), Yves Helendorf (CNE), Denis Huart (Santé en lutte), Karim Zahidi (Masereelfonds), Erik Demeester (Handen af van Venezuela), Filip De Bodt (Climaxi), Michel Genet (Dokters van de Wereld), Jean Hermesse (Actieplatform Gezondheid en Solidariteit), Michel Vanhoorne (Links Ecologisch Forum), Damien Favresse (Centre Bruxellois de Promotion de la Santé), Alain Willaert (Conseil Bruxellois de coordination sociopolitique), Mario Franssen (Manifiesta), Anuschka Vandewalle (FOS).
