Europa kreunt onder het extreemrechtse conservatisme en militarisme. In het immense Azië zijn de verhoudingen anders. “Het Oosten is rood” is misschien overdreven, maar er zijn toch genoeg regio’s war de invloed van links dominant is. Vooral socialistisch China spant de kroon op vele terreinen. Niet in het minst in de toptechnologie van batterijen en de ontwikkeling van robots in industrie en het dagelijks leven. De Sri Lan-kaan Indrajit Samarajiva betoogt hoe het Chinese socialisme onder meer met Artificiële Intelligentie (AI) van DeepSeek het kapitalisme overtreft.
In Azië zijn communistische partijen aan de macht in Laos, Vietnam, Nepal, en vooral in China. Het oosten kleurt rood in een reeks regio’s en landen.
Ook in India is er een betekenisvolle aanwezigheid van de communisten. Onder meer in West-Bengalen (91 miljoen inwoners). In de zuidwestelijke Indiase deelstaat Kerala (30 miljoen inwoners) zijn de communisten via verkiezingen al decennia aan de macht.
Recent werd bij de zuidelijke buur van de Indiase deelstaat Kerala, op het eiland Sri Lanka (20 miljoen inwoners), de marxistische kandidaat van de linkse coalitie, de 55-jarige Anura Kumara Dissanayaka, tot president verkozen in 2024.(foto)
Het succes van het wetenschappelijk socialisme in China is van groot belang voor het marxisme en het socialisme in landen van Azië én de rest van de wereld. Vandaag telt de regerende Communistische Partij van China 100 miljoen leden.
Socialistische markteconomie
Socialistische en/of communistische massabewegingen in Aziatische landen zijn ingebed in de culturele kenmerken van elk land, zijn taal en geschiedenis.
Rond de massapartijen van communisten en linkse coalities in Azië zijn er vele intellectuelen in pers, media en onderwijs actief die een links, socialistisch-communistisch narratief overbrengen naar de bevolking.
Eén ervan in Sri Lanka is Indrajit Samarajiva
(foto). Hij groeide op en studeerde in Canada en keerde op volwassen leeftijd terug naar Sri Lanka waar hij werkt en schrijft.
Over Artificiële Intelligentie (AI) schreef hij “Hoe het communisme het kapitalisme overtreft”.
Hij stelt: “Is het niet ironisch? Honderd elektrische autobedrijven (onder meer het Chinese autobedrijf BYD) floreren onder het Chinese communisme. Onder het communisme trainde een startup Artificiële Intelligentie (AI) voor 5,5 miljoen dollar, terwijl de Open SourceAI van het kapitalisme 500 miljard dollar aan overheidssteun nodig heeft”.
Het belangrijkste Chinese uitgangspunt is, dat de uitdagingen een Chinees inzicht vereisten. Het Chinese communisme is socialisme met Chinese kenmerken. Decennialang geleden werd er in China al voor gepleit. Het is goed dat I. Samarajiva er nog eens naar verwijst.
Armoede is geen socialisme
In 1987 stelde Deng Xiaoping (leider China 1978-1989) in de krant People’s Daily: “Armoede is geen socialisme. Wij willen het socialisme steunen, maar we moeten vooruitgang boeken in de opbouw van het socialisme dat werkelijk superieur is aan het kapitalisme. Voor alles moeten we afkomen van het armoedesocialisme.”
‘Oom’ Deng zei al in 1984: “Het is onjuist om te beweren dat de markteconomie alleen in de kapitalistische samenleving bestaat. En dat er alleen een kapitalistische markteconomie bestaat. Waarom kunnen wij onder het socialisme geen markteconomie ontwikkelen? Het ontwikkelen van een markteconomie betekent niet dat je kapitalisme moet invoeren. Terwijl we de planeconomie als hoeksteen van ons economisch systeem handhaven, voeren we een markeconomie in. Maar dat is een socialistische markteconomie. In feite hebben samenlevingen markten gehad onder elk soort economisch systeem. De markt is niets unieks voor het kapitalisme.
Zoals Jiang Zemin
(ex-president van China, 1993-2003) in 1992 schreef over het socialisme met Chinese kenmerken: “De nadruk op planning of marktregulering is niet het essentiële onderscheid tussen socialisme en kapitalisme. Markteconomie en de planeconomie behoren niet tot fundamenteel verschillende sociale systemen. Het fundamentele verschil tussen communisme en kapitalisme is niet wat (er zijn markten in het communisme en staatsinterventie in het kapitalisme) maar voor wie?”
Artificiële Intelligentie (A.I.)
Indrajit Samarajiva: “In het communisme is de gemeenschap belang het belangrijkste. Terwijl in het kapitalisme het privékapitaal het doorslaggevende is. Het kapitalisme is geen systeem van bestuur, maar eerder een systeem dat het staatsbestuur ontmantelt ten behoeve van zijn eigen metabolische behoeften. Kortom, een kanker”. Het kapitalisme zou een geweldige motor van innovatie moeten zijn. Vandaag is het systeem vastgelopen in monopolies, de-industrialisering, culturele vervreemding van het volk, corruptie.
Indrajit Samarajiva: “Communisme is in staat kapitaal te alloceren voor een ander doel dan simpele reproductie van kapitaal. Hoe kunnen we mensen en de natuur reproduceren zonder ons allemaal te doden? Als de communistische bevrijdingsbewegingen in de afgelopen eeuw niet overal ter wereld bruut waren onderdrukt hadden we misschien in de jaren zeventig van vorige eeuw, toen dat nog mogelijk was, de klimaatverandering en de uitputting van hulpbronnen kunnen stoppen. In het communisme bestaat er tenminste theoretisch een remconcept, terwijl het kapitalisme alles draait om groei en versnellen”.
AI goedkoop en duurzaam
Dat is de voornaamste reden waarom het Chinese communisme tegenwoordig onder meer betere auto’s en hogesnelheidstreinen maakt en duurzame Artificiële Intelligentie (AI) voortbrengt. China produceert efficiënte, goedkope AI, geen luxe en geen beleggingsinstrument. “Communisme heeft een reden achter wat geproduceerd wordt, terwijl kapitalisme niets anders is dan irrationale groei omwille van de groei. Niets hiervan zal de wereld redden, het is te laat. Maar we kunnen in ieder geval ‘ik wist het’ zeggen”.
Artificiële Intelligentie (AI) is de laatste plek waar we konden zien dat het westers kapitalisme recent scoorde met een paradepaardje. AI wordt gezien als één van de moderne spelbepalers van de kapitalistische techindustrie. Maar nu is dat monopolie door het Chinese DeepSeek van Artificiële Intelligentie (AI) gewist.
DeepSeek
Terwijl de Amerikaanse overheid 500 miljard dollar investeert in OpenAI, bracht het Chinese DeepSeek een vergelijkbaar model uit dat was geconstrueerd met 5,5 miljoen dollar. “In China was het een particuliere ondernemer die DeepSeek uit eigen vermogen had opgericht, terwijl in het kapitalisme “de president van de VS naast Sam Altman moest staan en zijn hand moest vasthouden met 500 miljard dollar”, aldus I. Samarajiva.
Kunstmatige Intelligentie was ooit een magisch product met mythische voordelen waarvoor mensen in de rij staan om er geld aan te besteden. Dat is de waarde van AI in het kapitalistisch systeem, niet AI zelf.
Bedenk nogmaals dat het kapitalisme geen andere menselijke behoefte kent dan hebzucht. Maar nu staan de kapitalisten tegenover een concurrent die hun hoofdactiviteit in de war schopt met het Chinese DeepSeek.
Wat is in de kapitalistische context het doel van een AI-systeem van 5,5 miljoen dollar? Welke waarde heeft het voor diegenen voor wie elke dag de openingsklok van de Beurs luidt? Waarom zou een kapitalist zoiets goedkoop willen, terwijl er een handel van 500 miljard dollar gaande is? Hoe meer AI-staatssteun krijgt, hoe meer energie en water het verbruikt, hoe beter voor de winsten van de aandeelhouders.
In het kapitalisme is het een groot nadeel als een product goed werkt en niet duur is. Het vermindert de winsten. Amerikaanse vermogensbeheerders Blackrock, Vanguard en State Street Advisors zijn de grootste aandeelhouders in negen van de tien top S&P 500 bedrijven. Ze bezitten elk een aandeel van gemiddeld meer dan 20%.
Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat het in hun belang is om elke concurrentie te ontmoedigen die hun winsten zouden kunnen ondermijnen. DeepSeek wordt dan ook niet op applaus onthaald in het Westen. Aldus I. Samarajiva.
China grootste batterij- en robotproducent
Essentieel voor de elektrificatie van de economie, is de prioriteit voor batterijproductie. China is ‘s werelds grootste batterijproducent. In België is dè expert in batterijen Andrew Deback. Hij is vermogensbeheerder bij DPAM die het fonds Dragons Sustainable beheert.
Hij stelt vast dat de grote batterijproducenten Aziatisch zijn in hoofdzaak Chinees. De twee grote Chinese bedrijven produceren LFP-batterijen (lithium, ijzerfosfaat). Ze zijn goedkoper dan de NMC-batterijen (nikkel-mangaan-kobalt) die duurder zijn en gemaakt worden door Zuid-Korea en de multinational Umicore.
Twee grote Chinese bedrijven leiden de LFP-dans. Het zijn marktleider CATL (Contemporay Amperex Technology), een pure batterijproducent en BYD (Build Your Dreams), de nummer één in elektrische- en hybride auto’s waarvoor het zelf batterijen maakt. Vandaag bouwen de Chinezen gigafabrieken in Europa voor de bouw van hun LFP-batterijen via joint ventures met autobedrijven.
Mobiliteit in China
In China is er zelf een reusachtige markt voor elektrisch aangedreven mobiliteit.
De Chinese auto-industrie ontwikkelt zich razendsnel. China is al goed voor 58 procent van het wereldwijde elektrische wagenpark. China is wereldleider in de productie van elektrische auto’s, treinen
(foto) en bussen.
Ongeveer 98 procent van alle elektrische bussen rijdt in China, en ongeveer 70 procent van de hogesnelheidstreinen ter wereld. Momenteel rijden Chinese vrachtwagens voor 15 procent op batterijen. Tegen 2028 moeten er dat 50 procent worden. In China zelf varen al binnenschepen op batterijen.
CATL sleutelt zelfs aan batterijen voor kleine elektrisch aangedreven vliegtuigen, de zogenaamde luchttaxi’s (foto) 
die verticaal opstijgen en landen. Ook wordt intens gewerkt aan elektrisch aangedreven vliegtuigen.
Beide bedrijven investeren gigantische bedragen in onderzoek en ontwikkeling (R&D). Bij CATL werken 20.000 mensen in R&D, BYD telt 110.000 ingenieurs. De batterijen van beide bedrijven dragen resp. 38 procent en 17 procent van het wereldwijd marktaandeel.
Terwijl Europa traditioneel meester is in de beste auto’s met verbrandingsmotoren, gooiden de Chinezen zich op de volledig elektrische- en hybride mobiliteit.
Energietransitie
Dit alles is het resultaat van een strategische keuze van socialistisch China. Immers, China heeft weinig olie en gas. Het land is de grootste importeur van olie met 12,4 miljoen vaten per dag.
Door de doorgedreven batterijproductie en hun toepassingen in de mobiliteit van mensen en goederen draagt China op grote schaal ook bij aan minder uitstoot van koolstofgassen. De Chinese regering wil in 2030 de piek van emissies bereiken en in 2060 koolstofvrij zijn.
Batterijen dienen ook voor de opslag van energie (thuis, batterijparken voor de opvang van overproductie, tekorten en om grote prijsschommelingen te vermijden). Ze zullen grotendeels van Chinese makelij zijn.
China is top in de robotindustrie.
(foto) Vorig jaar heeft het land 51% van alle nieuwe industriële robots ter wereld geïnstalleerd. De Chinese tech industrie, van auto’s over zonnepanelen tot batterijen, is bijna volledig geautomatiseerd.
China, de uitdager
Volgens de Britse Chinakenner Carlos Martinez heeft het Chinese volk wonderen verricht onder de leiding van de Communistische Partij. “China is bevrijd van krijgsheren, van buitenlandse bezetting en feodalisme. Het socialisme is opgebouwd en heeft extreme armoede uitgebannen. China heeft zich ontworsteld aan onderontwikkeling en is een centrum van wetenschap en technologie geworden”.
We vergeten niet dat China eeuwen van een gesofistikeerde cultuur achter zich heeft. China is de uitvinder van heel wat basisproducten zoals het papier, de boekdrukkunst, het kompas, het buskruit.(foto Historia) Ze hadden een invloed op de gehele beschaving in de wereld.
De regerende Communistische Partij probeert aansluiting te vinden bij de gouden Chinese eeuwen van uitvindingen en filosofie. Vandaag in de sector van de toptechnologie.
Het humanisme van het marxisme en communisme heeft heel wat raakpunten met de stellingen van de Chinese filosoof Confucius (citaat)
(overleden 479 v. Chr.). Die ideologische raakpunten en overlappingen is één van de elementen voor de consensus tussen het volk en de regerende Communistische Partij.
Zo legde Confucius de nadruk op een humanisme met een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Samen met anderen een wereld creëren waarin het goed en veilig leven is. Confucius geloofde ook in rechtvaardig leiderschap dat erin bestaat dat de elite de regels van het land moet respecteren ten behoeve van de bevolking en dat ze zich moet inzetten voor het algemeen belang.
Trump en cs. zoeken de confrontatie
De extreemrechtse Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio onder president Donald Trump stelt het onomwonden: “De Chinese Communistische Partij is de machtigste en gevaarlijkste tegenstander waarmee de Verenigde Staten ooit te maken hebben gehad”.
Pentagon chef Peter Hegseth noemt de Chinese Communistische Partij: “De leider van machten die de macht, capaciteiten en overtuigingskracht van het Westen afwijzen. De Chinese communisten hebben een heel andere kijk op de wereld. Het is onze taak ervoor te zorgen dat we aan afschrikwekkend effect creëren dat de Amerikaanse dominantie in de wereld in stand houdt”.
Peter Hegseth heeft gelijk. China wijst het westers model van neoliberale orthodoxie en imperialisme af. Het westers model is een model voor het groot privékapitaal dat de staat dirigeert en controleert, dat exclusief oplossingen zoekt in het winstbejag en de destabilisatie van landen die een eigen nationaal ontwikkelingspad kiezen.
Het westen gaat over tot miljarden kostende wapenuitgaven, bereidt zich voor op oorlog met Rusland maar ook met China, met onder meer opgefokt militarisme en de NAVO-uitbreiding naar het oosten in Europa en in Azië. Dat ten koste van de veiligheid en de sociale rechten van het volk en van de strijd tegen de klimaatcrisis.
Trump zet met volle kracht het kapitalisme op fossiele brandstoffen verder. Maar, China heeft vandaag meer geïnstalleerde hernieuwbare energie dan de G-7 landen samen. In de voorbije twintig jaar is het aandeel van steenkool in China van 80 procent naar 50 procent gedaald!
Dat belet niet dat we blind moeten zijn, voor grote problemen in een land van 1,4 miljard inwoners dat pas uit de onderontwikkeling is gekomen. Maar het is aan de Chinezen om de uitdagingen op te lossen en niet aan staten om hun wil op te leggen in naam van alles en nog wat, maar in feite om hun imperialistische belangen te dienen.
Diegenen die staan voor socialisme, voor vrede, voor mondiale samenwerking moeten de venijnige Koude Oorlog van het imperialisme, met zijn tientallen militaire basissen rond China, veroordelen.
Het Chinees leiderschap heeft gelukkig een visie die contrasteert met het imperialistisch veroveringsmodel van de Amerkanen en zijn vazallen. Het land bouwt niet alleen aan het 21e -eeuws socialisme. Het bepleit een wereldvisie van vrede, gemeenschappelijke welvaart, een multipolaire organisatie van de wereld (cfr. bijv. BRICS+).
China is een partner voor samenwerking in de grote uitdagingen van klimaatcrisis, voor energietransitie, voor een rechtvaardige vrede èn economische ontwikkeling voor zoveel mogelijk mensen.
Bronnen:
Indrajit Samarajiva, “Hoe communisme het kapitalisme overtreft”, L’Antidiplomatico.it, Italië, 20 februari 2025.
De Standaard, “China blijft ’s werelds belangrijkste batterijproducent en “Europese robots moeten weer de weg bereiden”, resp. Jan Reyns en Lieven Sioen, 28 juni en 3 juli 2025.
Carlos Martinez, “The East is still red, Chinese socialism in the 21st Century”, Chinasquare, site, 22 oktober 2024.
Veerle De Vos, “Fernand Verbiest en de ontdekking van China”, 341 blz., Uitgeverij Pelckmans, 2023.
G.A. Zjoeganov, Voorzitter KPRF, “China: epicentrum van wereldwijde modernisering”, Marxisme studies van de Chinese Academie voor Sociale wetenschappen, juni 2025.
